Bu Kuyrukluyıldıza Dikkat!

Muzaffer Özgüleş

Yılın en kısa ayından tüm gökyüzü tutkunlarına merhaba! Şubat kısa olabilir ama geceleri uzundur. Üstelik görkemli ‘kış takımyıldızları’ ve peş peşe sahne alan gezegenleriyle dolu dolu bir aydır. Üstelik bu kez Şubat’ın bir de sürprizi var: Yeni bir kuyrukluyıldız! Geçen yıl keşfedilen C/2022 E3 ZTF kuyrukluyıldızı bu ay gözlem için çok elverişli bir konumda olacak hatta olasılıkla çıplak gözle bile görülebilecek. Haydi, gelin şubat ayında gökyüzünde neler olduğuna daha yakından bakalım!

Kuyrukluyıldızlar kolay kolay görülebilen gökcisimleri değildir. Yörüngesini bildiklerimiz bile yıllarca yüzlerini göstermez. Güneş Sistemi’nin derinliklerinde keşfedilmeyi bekleyenlerin de ne zaman ve nerede ortaya çıkacağı bilinmez. Haydi, keşfettiniz diyelim; parlaklığının artıp artmayacağı, çıplak gözle görülüp görülmeyeceği son ana kadar belli olmaz. (Kuyrukluyıldızlara ilişkin daha çok bilgi için bu içeriğimize göz atabilirsiniz.)

Geçen yıl mart ayının başında, ABD’deki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’ne bağlı Zwicky Transient Facility’yi (ZTF) kullanan Bryce Bolin ve Frank Masci, yeni bir kuyrukluyıldız bulduklarını dünyaya duyurmuştu. İki gökbilimci bu kuyrukluyıldızı, gökyüzünü aralıksız tarayan geniş açılı ZTF kamerası sayesinde keşfetmişti. Kuyrukluyıldızın ilginç adının sonundaki ZTF de buradan geliyor! Baştaki C, periyodik olmayan kuyrukluyıldızı, 2022 E3 ise keşfedildiği yılı, ayı ve sırayı gösteriyor.

C/2022 E3 ZTF’nin geçtiğimiz yılın son günü teleskopla çekilmiş bir fotoğrafı. Siz bu içeriği okurken onun daha parlak bir hale gelmesi bekleniyor.

Keşfedildiğinden bu yana C/2022 E3 ZTF’nin görünür parlaklığı giderek arttı. Çünkü hızla Güneş’e doğru yaklaşıyor. 12 Ocak’ta yörüngesinde Güneş’e en yakın noktaya ulaşan kuyrukluyıldızın 31 Ocak’ı, 1 Şubat’a bağlayan gece Dünya’mıza en yakın mesafeden geçeceği ve en parlak halini alacağı hesaplanıyor. Çıplak gözle görülüp görülemeyeceğini kestirmek zor ama şubat ayının ilerleyen günlerinde de parlaklığını koruyacağı tahmin ediliyor.

12 Ocak, 1 Şubat ve 8 Şubat 2023 tarihlerinde C/2022 E3 ZTF kuyrukluyıldızının Güneş çevresindeki yörüngesi üzerindeki konumları. Görsel kaynağı: http://astro.vanbuitenen.nl/comet/2022E3)

12 Ocak, 1 Şubat ve 8 Şubat 2023 tarihlerinde C/2022 E3 ZTF kuyrukluyıldızının Güneş çevresindeki yörüngesi üzerindeki konumları.
Görsel kaynağı: http://astro.vanbuitenen.nl/comet/2022E3

Eğer dürbününüz ya da teleskopunuz varsa, aşağıdaki gökyüzü haritasından C/2022 E3 ZTF kuyrukluyıldızının hangi tarihte nerede olacağına bakarak onu gökyüzünde bulmaya çalışabilirsiniz. 1 Şubat’ta, yani bize en yakınken Zürafa takımyıldızında olacak kuyrukluyıldız, hızla ilerleyerek 5 Şubat’ta Arabacı’ya, 10 Şubat’ta Boğa’ya geçecek, 11 Şubat’ta da Mars’ın yakınlarında görünecek.

Şubat ayında gezegenler

Geçtiğimiz ay akşam gökyüzünde görkemli bir gösteri sunan gezegenler şubat ayında bu gösterilerini kısmen de olsa sürdürüyor. Merkür ayın ilk günlerinde sabah gökyüzünde güneydoğuda görülebilir. Ancak sonraki günlerde Güneş’e giderek yakınlaşacak ve ayın ikinci yarısında görülmesi zorlaşacak.

Sayfadaki yıldız haritalarını üzerlerine tıklayarak daha büyük görebilirsiniz.

Bu ay Venüs de akşam gökyüzünde alabildiğine ışıldayacak; onu gözden kaçırmanız olanaksız! Geçen ay batı ufkunda yükselmeye başlayan Venüs 22 Ocak’ta Satürn ile yan yana gelmiş, onu sollayıp geçtikten sonra yükselmeye devam etmişti. İşte, bu yükselişini -yani Güneş’ten açısal olarak uzaklaşmasını- Şubat boyunca da sürdürecek. 28 Şubat’ta da Jüpiter’in dibine kadar gelecek!

Mars, Boğa takımyıldızında ve doğuya doğru hareketine ağır ağır devam ediyor. Tabii gezegenimizin Güneş çevresindeki dönüşü nedeniyle biz onu her gün biraz daha batıya kaymış olarak görüyoruz. Önceki ay ulaştığı karşı konumdan sonra hızla sönükleşen Kızıl Gezegen’in parlaklığı bu ay 0,1 kadir dolayında olacak. Gün batımında güney-güneydoğu yönünde görülen Mars gece yarısından sonra batacak.

Şubat ayı gökyüzü takvimi

Bakalım şubat ayında gökyüzünde bizleri başka neler bekliyor? Merak ediyorsanız, aşağıdaki gökyüzü takviminin günlerine tıklamanız yeterli!

C/2022 E3 ZTF kuyrukluyıldızı en parlak durumda

Ay dolunay evresinde

Ay son dördün evresinde

Ay yeniay evresinde

Ay-Venüs yakınlaşması

Ay-Jüpiter yakınlaşması

Ay ilk dördün evresinde

Ay-Mars yakınlaşması

Not: Bu sayfadaki gezegen ve yıldız haritaları, Stellarium yazılımıyla oluşturulmuştur. Siz de stellarium-web.org adresinden ya da mobil uygulamadan anlık haritalara ulaşabilir, yazıda söz edilen derin uzay nesnelerini bulmak için kullanabilirsiniz.

Bu Kuyrukluyıldıza Dikkat!

Muzaffer Özgüleş

Şubat ayında gezegenler

Şubat ayı gökyüzü takvimi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

Muzaffer Özgüleş

Bu içerikler de ilginizi çekebilir

Orion’u Görmek İçin Son Şanslar!

Bu Ay da Jüpiter Karşı Konumda!

Nisan Ayında Gökyüzü – 2020

BÜLTEN ABONELİĞİ

MİNİ KUMBARA DERGİSİ