Temmuz Ayında Gökyüzü
2020
Güneş Sistemi’nin Devini Keşfedelim!
Güneş Sistemi’nin devini keşfedelim!
Bir dürbününüz ya da teleskopunuz varsa, Galileo’nun yaptığı gözlemleri yinelemeye etmeye ne dersiniz? Temmuz boyunca her akşam Jüpiter’i ve uydularını gözlemleyip onların konumlarını bir deftere çizebilirsiniz. Ayın sonunda bu defterin sayfalarını çevirince Galileo uydularının farklı hızlarda Jüpiter’in çevresinde döndüğünü fark edeceksiniz. Biz sizin için Temmuz’un ilk on günü bu dört uydunun nasıl görüneceğini aşağıdaki görsellere aktardık. Böylece Jüpiter’in çevresindeki hangi noktanın, hangi uyduya karşılık geldiğini bulabilirsiniz. Gezegene en yakın olan İo’nun nasıl hızlı hareket ettiğini görüyor musunuz? Uyduların günler içinde gezegenin bir yanından öteki yanına geçtiğini fark ettiniz mi?
İçine tam 1300 Dünya sığabilecek büyüklükteki bu dev gezegenin yüzeyinin karalar gibi katı ya da denizler gibi sıvı olmaması sizi şaşırtır mı? Jüpiter’de her şey gaz halindedir; tabii gezegenin merkezindeki çekirdek hariç! İşte, bu gaz devinin fotoğraflarında gördüğünüz ilginç yüzey şekilleri ve kuşaklar da sürekli hareket halinde olan atmosferindeki bulutlar ve fırtınalardır! Jüpiter’in ünlü kırmızı noktası da 150 yıldan uzun süren dev bir fırtınadır! Teleskopunuz varsa, bu kırmızı noktayı da görmeye çalışabilirsiniz.
Temmuz Ayında Gezegenler
Temmuz Ayında Gezegenler
Madem Jüpiter’le başladık, o zaman gezegenlerle devam edelim. Bu yaz boyunca gece gökyüzünü süsleyecek Güneş Sistemi’nin devleri Jüpiter ve Satürn, 5 Temmuz akşamı yanlarına dolunayı da alacaklar. 6 Temmuz’da aralarına biraz mesafe girecek ama bu üçlü yine yan yana olacak. Ama 14 Temmuz’da Jüpiter, 21 Temmuz’da da Satürn karşı konumda olacak. Yani bize göre Güneş’in tam tersi doğrultuda ve bu nedenle her ikisi de gözlem için ideal konumda olacak!
Artık sabah gökyüzüne geçen ve yıl sonuna kadar da Güneş doğmadan önce gözlenebilecek olan Venüs, 8 Temmuz sabahı en parlak konumuna gelecek. Eğer bir dürbününüz varsa, gezegenin hilâl şeklindeki evresini de görebilirsiniz. 17 Temmuz sabahı da Venüs ile Ay, Boğa takımyıldızında üst üste olacaklar; yanlarında Boğa’nın en parlak yıldızı Aldebaran’ı da görebilirsiniz.
11 Temmuz’u 12 Temmuz’a bağlayan gece 00:30 sularında (bu saat İstanbul için) doğacak Mars’ın hemen ardından, yalnızca dakikalar sonra yarım ay şeklindeki uydumuz da doğu ufkunda belirecek. Sonrasında sabaha dek yan yana danslarını sürdürecekler.
Karşınızda Neowise Kuyrukluyıldızı!
Karşınızda Neowise Kuyrukluyıldızı!
Uzun zamandır gökyüzünü şenlendirecek, çıplak gözle görülebilecek parlaklıkta bir kuyrukluyıldız Güneş’e yaklaşmıyordu. Her yıl birçok kuyrukluyıldız keşfediliyor. Ne var ki bunlar ya sönük oluyor ya da yörüngeleri yerküremizden gözlem için uygun olmuyor. Ancak bu yılın 27 Mart günü, asıl işi küçük gezegenleri ve yıldız kümelerini keşfetmek olan NEOWISE uzay teleskopu yeni bir kuyrukluyıldız saptadı. Büyük bir hızla Güneş’e ve gezegenimize doğru yaklaşan gökcismine Neowise (C/2020 F3) adı verildi. Haziran ayında da kuyrukluyıldızın parlaklığının giderek arttığı ve çıplak gözle görülebilecek bir düzeye çıkacağı anlaşıldı.
22 Temmuz’da Dünya’ya en yakın konuma gelecek kuyrukluyıldız, bu yakınlaşmanın ardından çok çok uzaklara doğru yoluna devam edecek. Binlerce yıl sonra yeniden geri gelecek. Bu nedenle onu görme şansını kaçırmayın. Güneş doğmadan önce, daha alacakaranlıkta kuzeydoğu ufkunun hemen üzerinde onu bulabilirsiniz. Çıplak gözle de görülebilir; ancak bir dürbün işinizi kolaylaştıracaktır. 12 Temmuz’dan sonra akşam günbatımının ardından kuzeybatı ufkunun üzerinde de görülecek. Neowise (C/2020 F3) Kuyrukluyıldızı’nın gökyüzünde hangi tarihte nerede olacağını bulmak için şu sayfayı ziyaret edebilirsiniz.
Neowise (C/2020 F3) Kuyrukluyıldızı’nın hangi tarihte gökyüzünde hangi noktada yer alacağını bu haritadan öğrenebilirsiniz. (Kaynak: in-the-sky.org)
Güney Balığı, Kova ve Oğlak Göktaşı Yağmurları
Güney Balığı, Kova ve Oğlak Göktaşı Yağmurları
Bu ay üç göktaşı yağmuru var. Işık kirliliğinden uzak bir yerde, örneğin bir sahilde, sırt üstü uzanırken gökyüzünde göreceğiniz kayan yıldızlardan söz ediyoruz. Önceki aylarda bu sayfadan öğrendiğiniz gibi bunlar, kuyrukluyıldızların ya da asteroitlerin arkalarında bıraktığı küçük toz ve taş parçacıklarının dünyamızın atmosferine girerken yanmasının sonucu ortaya çıkan ışık gösterileridir. Bu ayın 28. gecesi, Güney Balığı Takımyıldızı’ndan geliyormuş gibi görünen bir göktaşı yağmuru var. Ertesi geceyse iki farklı odaktan, hem Kova hem de Oğlak Takımyıldızı’ndan geliyormuş gibi görünen göktaşları olacak. Özellikle Kova göktaşı yağmuru daha bereketli geçecek!
Gölgeli Ay Tutulması
Gölgeli Ay Tutulması
Tıpkı geçen ay olduğu gibi, 5 Temmuz’da da Ay dolunay evresindeyken parçalı ya da gölgeli Ay tutulması olacak. Ne var ki bu tutulma Türkiye’den gözlenemeyecek, Dünya’nın da ancak bazı yerlerinden görülebilecek. Ay’ın Dünya’nın tam gölge konisine hiç girmeyeceği bu gölgeli tutulmada, Ay’ın en çok yüzde 38’i yarı gölge konisine girecek. Ocak ayında benzer bir tutulmayı Türkiye’den izlemiş ve nasıl oluştuğunu sizlere burada anlatmıştık.
Temmuz Ayında Ay’ın Evreleri
Temmuz Ayında
Ay’ın Evreleri
Ay, 5 Temmuz’da dolunay; 13 Temmuz’da son dördün; 20 Temmuz’da yeniay; 27 Temmuz’da da ilk dördün evresinde olacak.
Temmuz Ayında
Ay’ın Evreleri
Ay, 5 Temmuz’da dolunay; 13 Temmuz’da son dördün; 20 Temmuz’da yeniay; 27 Temmuz’da da ilk dördün evresinde olacak.
Not: Bu sayfadaki yıldız haritaları, sizin de bilgisayarınıza ücretsiz olarak indirebileceğiniz Stellarium yazılımıyla oluşturulmuştur.
