ÇOCUKLARIN BİLGİ BANKASI KUMBARA DERGİSİ TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ÇOCUKLARA ARMAĞANIDIR

KUMBARA DERGİSİ TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ÇOCUKLARA ARMAĞANIDIR

Ara
Close this search box.

Cüce Gezegenler

2015’te NASA’nın New Horizons uzay sondasının çektiği Plüton’un yüzeyi fotoğrafı.
Görsel kaynağı: Wikipedia

Adından da anlaşıldığı gibi cüce gezegenler gerçekte gezegeni andıran ama çok daha küçük, karasal gökcisimleridir. En büyüğünün kütlesi Ay’ın kütlesinin dörtte birinden küçüktür. Şekilleri genellikle küreye benzer. Tıpkı gezegenler gibi onlar da Güneş’in çevresindeki yörüngelerinde dönerler. Çoğunun uydusu hatta birkaç uydusu vardır.

Yeni Bir Tanım: Cüce Gezegen

21. yüzyılın başında Güneş Sistemi’ne yönelik araştırma ve gözlemler gökbilimcilerin gezegen tanımını yeniden yapmasını gerekli kıldı. Plüton’un ötesinde Plüton’a yakın büyüklükte, gökcisimleri keşfedilmeye başlandı. Ayrıca başka yıldızların çevresinde dönen gezegenler de (ötegezegenler) keşfediliyordu. Bu nedenle Uluslararası Astronomi Birliği’nin 2006’daki toplantısında yeni bir gezegen tanımı yapıldı. Bunun yanında bir de bazı gökcisimleri için cüce gezegen tanımı benimsendi. Bu toplantının ardından Güneş Sistemi’ndeki üç gökcismi, Plüton, Eris ve Ceres cüce gezegen olarak tanımlandı. İki yıl sonra, 2008’de Makemake ile Haumea’nın katılımıyla Güneş Sistemi’ndeki cüce gezegen sayısı beşe yükseldi.

pluton 1 1 Cüce Gezegenler
Plüton
eris 1 1 Cüce Gezegenler
Eris
haumea 1 1 Cüce Gezegenler
Haumea
makemake 1 1 Cüce Gezegenler
Makemake
ceres 1 1 Cüce Gezegenler
Ceres
ay 1 Cüce Gezegenler
Ay
Ay ile cüce gezegenlerin büyüklükleri orantılıdır.
kuiper sema Cüce Gezegenler
kuiper sema mobil Cüce Gezegenler

* Gezegenlerin ve cüce gezegenlerin büyüklükleri ile uzaklıklar orantılı değildir.

Ceres dışındaki cüce gezegenler Güneş Sistemi’nin Kuiper Kuşağı olarak bilinen uzak bölgelerinde yer alır.

Gökbilimciler, Kuiper Kuşağı olarak bilinen bölgede, henüz gözlemlenmemiş 40 ila 200 arasında cüce gezegen olabileceğini tahmin ediyor. Daha şimdiden beş aday bulundu bile. İleride Kuiper Kuşağı’nın ötesi de incelenebildiğinde, cüce gezegen sayısının 2.000’e kadar çıkabileceği düşünülüyor.

Ceres

  • Güneş’e 414 milyon kilometre uzaktır.
  • Güneş’in çevresindeki bir turunu 4 yıl 7 ayda tamamlar.
  • Çapı 952 kilometredir.
  • 1801’de keşfedildi.
  • Uydusu yoktur.
cüce gezegenler

Ceres, Güneş’e en yakın cüce gezegendir. 2006’ya kadar Asteroit Kuşağı’ndaki en büyük asteroit kabul ediliyordu. Artık cüce gezegenlerin en küçüğü oldu.

Ceres’in yüzeyinde su püskürten gayzerler olduğu tahmin ediliyor.

Plüton

  • Güneş’e 5,9 milyar kilometre uzaktır.
  • Güneş’in çevresindeki bir turunu 248 yılda tamamlar.
  • Çapı 2.372 kilometredir.
  • 1930’da keşfedildi.
  • Yüzey sıcaklığı -230 derecedir.
cüce gezegenler

Charon

Nix

Hydra

Styx

Kerberos

Plüton ve uyduları

Plüton, 2006’ya kadar 76 yıl boyunca dokuzuncu ve en küçük gezegen olarak kabul edildi. Artık en büyük cüce gezegen kabul ediliyor -şimdilik-.

Haumea

  • Güneş’e 6,45 milyar kilometre uzaktır.
  • Güneş’in çevresindeki bir turunu 285 yılda tamamlar.
  • Çapları 1.960-1.500 kilometredir.
  • 2004’te keşfedildi.
  • Yüzey sıcaklığı -241 derecedir.
haumea detay Cüce Gezegenler

Namaka

Hi’iaka

Haumea ve uyduları

Haumea, çevresinde bir halka sistemi olan tek cüce gezegendir.

Cüce gezegen Haumea’nın şekli yumurtayı andırır; çünkü kendi ekseninde çok hızlı döner -bir günü yalnızca 4 saattir-.

Makemake

  • Güneş’e 6,85 milyar kilometre uzaktır.
  • Güneş’in çevresindeki bir turunu 305 yılda tamamlar.
  • Çapı 1.434 kilometredir.
  • 2005’te keşfedildi.
makemake detay Cüce Gezegenler

MK2

Makemake ve uydusu

Eris

  • Güneş’e 10,1 milyar kilometre uzaktır.
  • Güneş’in çevresindeki bir turunu 557 yılda tamamlar.
  • Çapı 2.326 kilometredir.
  • 2005’te keşfedildi.
  • Yüzey sıcaklığı -230 derecedir.
eris detay Cüce Gezegenler

Dysonomia

Eris ve uydusu

Dünya’ya 8 dakika 20 saniyede ulaşan Güneş ışınları Eris’e 9 saat 22 dakikada ulaşır.

"Kuiper Kuşağı"

“Kuiper Kuşağı” buz ve kayadan oluşan küçüklü büyüklü milyonlarca gökcisminin Güneş’in çevresinde döndüğü simit şeklinde ama çok geniş bir bölgedir. Neptün’ün hemen ötesinden, yaklaşık 4,5 milyar kilometre öteden başlar ve tahminen 7,5 milyar kilometre ötede biter. Mars ile Jüpiter’in arasındaki Asteroit Kuşağı’na benzer ama ondan çok daha büyük ve daha kalabalıktır.