Cüce Gezegenler
2015’te NASA’nın New Horizons uzay sondasının çektiği Plüton’un yüzeyi fotoğrafı.
Görsel kaynağı: Wikipedia
Yeni Bir Tanım: Cüce Gezegen
21. yüzyılın başında Güneş Sistemi’ne yönelik araştırma ve gözlemler gökbilimcilerin gezegen tanımını yeniden yapmasını gerekli kıldı. Plüton’un ötesinde Plüton’a yakın büyüklükte, gökcisimleri keşfedilmeye başlandı. Ayrıca başka yıldızların çevresinde dönen gezegenler de (ötegezegenler) keşfediliyordu. Bu nedenle Uluslararası Astronomi Birliği’nin 2006’daki toplantısında yeni bir gezegen tanımı yapıldı. Bunun yanında bir de bazı gökcisimleri için cüce gezegen tanımı benimsendi. Bu toplantının ardından Güneş Sistemi’ndeki üç gökcismi, Plüton, Eris ve Ceres cüce gezegen olarak tanımlandı. İki yıl sonra, 2008’de Makemake ile Haumea’nın katılımıyla Güneş Sistemi’ndeki cüce gezegen sayısı beşe yükseldi.
* Gezegenlerin ve cüce gezegenlerin büyüklükleri ile uzaklıklar orantılı değildir.
Ceres dışındaki cüce gezegenler Güneş Sistemi’nin Kuiper Kuşağı olarak bilinen uzak bölgelerinde yer alır.
Gökbilimciler, Kuiper Kuşağı olarak bilinen bölgede, henüz gözlemlenmemiş 40 ila 200 arasında cüce gezegen olabileceğini tahmin ediyor. Daha şimdiden beş aday bulundu bile. İleride Kuiper Kuşağı’nın ötesi de incelenebildiğinde, cüce gezegen sayısının 2.000’e kadar çıkabileceği düşünülüyor.
Ceres
- Güneş’e 414 milyon kilometre uzaktır.
- Güneş’in çevresindeki bir turunu 4 yıl 7 ayda tamamlar.
- Çapı 952 kilometredir.
- 1801’de keşfedildi.
- Uydusu yoktur.
Ceres, Güneş’e en yakın cüce gezegendir. 2006’ya kadar Asteroit Kuşağı’ndaki en büyük asteroit kabul ediliyordu. Artık cüce gezegenlerin en küçüğü oldu.
Ceres’in yüzeyinde su püskürten
gayzerler
olduğu tahmin ediliyor.
Plüton
- Güneş’e 5,9 milyar kilometre uzaktır.
- Güneş’in çevresindeki bir turunu 248 yılda tamamlar.
- Çapı 2.372 kilometredir.
- 1930’da keşfedildi.
- Yüzey sıcaklığı -230 derecedir.
Charon
Nix
Hydra
Styx
Kerberos
Plüton, 2006’ya kadar 76 yıl boyunca dokuzuncu ve en küçük gezegen olarak kabul edildi. Artık en büyük cüce gezegen kabul ediliyor -şimdilik-.
Haumea
- Güneş’e 6,45 milyar kilometre uzaktır.
- Güneş’in çevresindeki bir turunu 285 yılda tamamlar.
- Çapları 1.960-1.500 kilometredir.
- 2004’te keşfedildi.
- Yüzey sıcaklığı -241 derecedir.
Namaka
Hi’iaka
Haumea ve uyduları
Haumea, çevresinde bir halka sistemi olan tek cüce gezegendir.
Cüce gezegen Haumea’nın şekli yumurtayı andırır; çünkü kendi ekseninde çok hızlı döner -bir günü yalnızca 4 saattir-.
Makemake
- Güneş’e 6,85 milyar kilometre uzaktır.
- Güneş’in çevresindeki bir turunu 305 yılda tamamlar.
- Çapı 1.434 kilometredir.
- 2005’te keşfedildi.
MK2
Makemake ve uydusu
Eris
- Güneş’e 10,1 milyar kilometre uzaktır.
- Güneş’in çevresindeki bir turunu 557 yılda tamamlar.
- Çapı 2.326 kilometredir.
- 2005’te keşfedildi.
- Yüzey sıcaklığı -230 derecedir.
Dysonomia
Eris ve uydusu
Dünya’ya 8 dakika 20 saniyede ulaşan Güneş ışınları Eris’e 9 saat 22 dakikada ulaşır.
