Son Gezegen

Neptün

Güneş Sistemi’nin sekizinci ve son gezegeni dev Neptün’dür. Neptün sistemdeki en büyük 4. gezegendir. Adını Roma mitolojisindeki deniz tanrısından alır. Neptün, matematik hesaplarıyla keşfedilen ilk gezegendir. Fransız matematikçi ve gökbilimci Urbain Le Verrier ve Alman gökbilimci Johann Galle tarafından 1846’da keşfedildi. Güneş Sistemi’nde çıplak gözle görülemeyen tek gezegen Neptün’dür. Neptün’ün Güneş’e uzaklığı Dünya’nın Güneş’e uzaklığının (1 AB*) 30 katıdır; yani 30 AB. Bu kadar uzak olduğundan Güneş’in çevresindeki bir turunu da yaklaşık 165 yıl gibi uzun bir sürede tamamlar. Neptün keşfedildiği tarihten beri Güneş’in çevresindeki ilk turunu 2011’de tamamladı.

*AB: astronomi birimi

Kimlik Kartı

Neptün, Güneş Sistemi’ndeki en büyük 4. gezegendir.

Matematik ile Gözlem El Ele

Fransız gökbilimci Alexis Bouvard, 1821’de Uranüs’ün yörünge hesaplarının tablolarını yayınladı. Ne var ki yapılan gözlemler tablolardan farklı sonuç veriyordu. Bunun üzerine Bouvard da bilinmeyen bir nesnenin belki sekizinci bir gezegenin kütleçekim yoluyla Uranüs’ün yörüngesini değiştirdiğini ileri sürdü. 1845-1846 yıllarında Fransız gökbilimci ve matematikçi Urbain Le Verrier bu fikrin üzerine gitti ve olası bir gökcisminin yörüngesi için hesaplar yaptı. Ancak çalışması Fransız gökbilimciler arasında pek de heyecan uyandırmadı. Le Verrier de bir mektup yazarak Berlin Gözlemevi Astronomu Johann Gottfried Galle’den hesapladığı gökyüzü bölgesine yönelik gözlem yapmasını istedi. Galle mektubu aldığı günün (23 Eylül 1846) akşamında, yeni gezegeni, Le Verrier’in tahmin ettiği bölgenin yalnızca 1° ötesinde keşfetti.

Şu ana kadar Neptün’ün yakınından geçip onu inceleyen tek uzay aracı Voyager 2’dir. Voyager 2, 1986’da Uranüs sistemini incelemiş, Uranüs’ten ayrıldıktan 3,5 yıl kadar sonra Neptün’e ulaştı. Neptün, Uranüs’e göre Güneş’ten 1,5 milyar kilometre daha uzaktır. Neptün hakkında ilk kez bilgi sahibi olma şansı, gezegenin keşfinden 143 yıl sonra yakalandı.

Neptün’ün en yakın olduğu zaman Dünya’ya uzaklığı 4,3 milyar kilometredir.

Neptün’ün bir günü 16 saat 6 dakikadır.

Neptün’ün atmosferinde esen rüzgarların hızları saatte 2.200 kilometreyi bulur.

Neptün’ün iç yapısı aslında Uranüs’ünkine benzer; ancak Neptün’de onda bulunmayan bir “iç ısı kaynağı” vardır. Bu nedenle Neptün, Güneş’e Uranüs’ten 1,5 milyar kilometre daha uzak olmasına karşın, ondan daha sıcaktır.

Neptün’ün aslında bir fırtına sistemi olan Büyük Koyu Lekesi, Voyager 2 tarafından gözlemlenmişti. Bu lekenin büyüklüğü Dünya kadardır.

En Büyük Uydusu: Triton

Neptün’ün bilinen 16 doğal uydusu arasında en büyüğü Triton’dur. Gezegenin keşfinden yalnızca 17 gün sonra, 10 Ekim 1846’da, İngiliz gökbilimci William Lassell tarafından keşfedildi. Triton, 2707 kilometrelik çapıyla Güneş Sistemi’ndeki 7. büyük uydudur. Retrograd yörüngesi olan, yani gezegeninin dönüşünün tersi yönde dönen, tek büyük uydudur. Retrograd yörüngesi ve Plüton’a benzer bileşimi nedeniyle Triton’un bir zamanlar Kuiper Kuşağı’ndan yakalanmış bir cüce gezegen olduğu düşünülüyor. Çoğunluğu azot olan ve içinde metan da bulunan çok ince bir atmosferi vardır. Triton -235°C’lık yüzey sıcaklığıyla Güneş Sistemi’ndeki en soğuk gökcisimdir ve yüzeyden 15 kilometre kadar yükseğe azot püsküren gayzerler vardır.

Buz Devi Tıpkı Uranüs gibi Neptün’ün bileşimi de öteki gaz devi gezegenler Jüpiter ile Satürn’den biraz farklıdır. Bir miktar oksijen, karbon, azot ve kükürt gibi ağır elementler ile metan, amonyak ve su gibi hidrojen bileşikleri içerir. Gezegen, oluşumu sırasında, yakın çevresindeki bu maddeleri buz ya da su buzunun içine hapsolmuş gaz şeklinde toplar. Bunlar Neptün’ün en kalın iç tabakasında (mantosunda) çok büyük miktarlarda (su buzu, amonyak ve metan olarak) bulunurlar. Dolayısıyla Neptün de “Buz Devi” diye adlandırılır.

Neptün’ün Bileşimi

Neptün’ün manyetik alanı, Dünya’nınkinin yaklaşık 25 katı daha güçlüdür.
Neptün’ün üst atmosferindeki metan, kırmızı ışığı soğurduğundan gezegen soluk mavi görünür.
Neptün’ün 30 AB uzaktan Güneş’ten aldığı enerji Dünya’nın aldığının yüzde 10’u kadardır.
Neptün’ün içinde bir ısı kaynağı vardır. Bu sayede Güneş’ten aldığı enerjinin 2,5 katını uzaya yayar.
Kütlesi büyük olan Neptün’ün aynı zamanda hacmi de büyüktür. Dolayısıyla kütleçekimi Dünya’nın 1,1 katı kadardır. Dünya’da 80 kilogram gelen biri, Neptün’de anca 88 kilogram gelir.
Güneş’ten 30 AB uzakta olan Neptün’e Güneş ışınları 4 saat 2 dakikada ulaşır.

Son Gezegen

Neptün

Kimlik Kartı

En Son Görüntüsü

Matematik ile Gözlem El Ele

En Büyük Uydusu: Triton

Neptün’ün Bileşimi

Çağlar Sunay

Bu içerikler de ilginizi çekebilir

Demir Topu: Merkür

Sarı Cüce Yıldızımız: Güneş

Halkaların Efendisi Satürn

BÜLTEN ABONELİĞİ

MİNİ KUMBARA DERGİSİ