1 Temmuz 1911’de Kandilli Rasathanesi’nde sürekli ve sistemli meteoroloji ölçümlerine başlandı.

Haziran 1910’da Türkiye’de astronomi ve jeofizik çalışmalarının öncülerinden Fatin Gökmen yeni kurulacak rasathanenin müdürlüğüne getirildi. Fatin Bey ve ekibi, Kandilli Rasathanesi’nde 1 Temmuz 1911’den itibaren sürekli ve sistemli meteoroloji ölçüm ve kayıtlarına başladı. Uluslararası kabul edilen 7, 14 ve 21 saatlerinde günlük gözlemler yapıldı, deftere kaydedildi ve gerekli yerlere bildirildi.

2 Temmuz 2001’de tümüyle yapay ilk kalbin nakli yapıldı.

AbioMed şirketi yapay kalp geliştirme çalışmalarına 1990’lı yıllarda başladı. Şirketin geliştirdiği AbioCor adlı tümüyle yapay kalp, 2 Temmuz 2001’de Robert Tools adlı hastaya nakledildi. AbioCor’un 18 aylık bir ömrü vardı ama Robert Tools yapay kalple anca 151 gün yaşayabildi.

3 Temmuz 1941’de Devlet Konservatuvarı ilk mezunlarını verdi.

Görsel kaynağı: Wikipedia

Müzik Öğretmen Okulu öğrencileri arasından sınavla seçilen bir grup 1 Kasım 1936’da Ankara Devlet Konservatuvarı'nda eğitime başladı. Beş yıllık eğitimin ardından ilk mezunların diplomaları, 3 Temmuz 1941’de, dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün de katıldığı bir törende verildi.

4 Temmuz 1054’te süpernova gözlendi.

Yengeç Bulutsusu (Görsel kaynağı: NASA)

Büyük kütleli yıldızların, ölümleri sırasında patlamasına süpernova denir. Günümüzde SN1054 olarak adlandırılan süpernova 4 Temmuz 1054’te Kuzey Yarım Küre’den ve olasılıkla Avustralya’dan da görüldü. Süpernova Güneş’ten 6.500 ışık yılı ötede gerçekleşti. Dünya’dan 23 gün boyunca gündüzleri ve yaklaşık 2 yıl boyunca da geceleri görülebildi.

5 Temmuz 1996’da klonlanan ilk memeli hayvan koyun Dolly doğdu.

Görsel kaynağı: Jordan Grinnell/Shutterstock.com

Dolly büyük bir bilimsel başarıdır. İskoçya’da Edinburgh Üniversitesi’ne bağlı Roslin Enstitüsü’nde 5 Temmuz 1996’da dünyaya gelen evcil koyun Dolly, DNA’sını aldığı annesinin bire bir kopyasıdır. Dolly’den sonra değişik ülkelerdeki bilim insanları inek, keçi, fare, tavşan, kedi, eşek, at ve köpek de kopyalandı. Dolly 14 Şubat 2003’te hayatını kaybetti.

6 Temmuz 1885’te ilk kuduz aşısı bir insana uygulandı.

Louis Pasteur'ün Bir Tablosu - A. Edelfeldt, 1885 (Görsel kaynağı: Wikipedia)

1885’e kadar kuduz hastalığına yakalanıp da kurtulan olmadı. O yıl kimyacı ve biyolog Louis Pasteur ile doktor arkadaşı Emile Roux bir kuduz aşısı geliştirdi. Bu aşı ilk kez 6 Temmuz 1885’te kuduz bir köpek tarafında ısırılan Joseph Meister adlı 9 yaşındaki çocuğa uygulandı. 11 günde 13 aşı yapıldı ve küçük Joseph kuduzdan kurtulan ilk insan oldu.

7 Temmuz 1928’de ilk kez dilimlenmiş ekmek satıldı

Otto Frederick Rohwedder’in icat ettiği ekmek dilimleme makinesi fırıncılık açısından büyük bir adımdı. Ticari olarak ilk kez 7 Temmuz 1928’de ABD’de Missouri’de kullanılmaya başlanan ekmek dilimleme makinesi nedeniyle ekmek tüketimi arttı. İnsanlar hazır ve normalden ince standart ekmek dilimlerini daha çok yemeye başladı; ekmekle birlikte tereyağı, ketçap, mayonez, salam gibi ürünlerin tüketimi de arttı.

8 Temmuz 2011’de uzay mekiğiyle son kez uzaya gidildi.

Atlantis'in son fırlatılışı (Görsel kaynağı: NASA)

ABD’nin uzay mekiği programı ilk mekiğin fırlatıldığı 1982’de başladı. Altı uzay mekiği yapıldı: Enterprise, Columbia, Challenger, Discovery, Atlantis ve Endeavour. Bunlarla 135 kez uzaya çıkıldı ve astronotlar toplam 1.322 gün uzayda kaldı. Uzay mekiği Atlantis son kez 8 Temmuz 2011’de fırlatıldı ve 13 günlük görevinin sonunda 21 Temmuz’da dünyaya döndü. O tarihten beri uzaya çıkmak için uzay mekikleri kullanılmıyor.

9 Temmuz 1877’de Wimbledon Tenis Turnuvası ilk kez düzenlendi.

Dünyanın en eski ve en prestijli tenis turnuvası olan Wimbledon Tenis Turnuvası ilk kez 9 Temmuz 1877’de Londra’nın banliyölerinden Wimbledon’da düzenlendi. O zaman yalnızca tek erkekler dalında düzenlenen turnuva kısa sürede banliyönün adıyla anılmaya başlandı.

10 Temmuz 1962’de ilk iletişim uydusu Telstar 1 yörüngeye oturtuldu.

Yörüngeye yerleştirilecek uydularla enformasyon iletilmesi fikrini 1945’te matematikçi yazar Arthur C. Clarke ortaya attı. NASA, 10 Temmuz 1962’de Telstar 1 adlı iletişim uydusunu yörüngeye yerleştirerek bunu yaşama geçirdi. Telstar 1, ABD ile Avrupa arasında yedi ay boyunca televizyon yayınlarının ve telefon görüşmelerinin iletimini sağladı.

11 Temmuz 1989’da ilk Dünya Nüfus Günü kutlandı.

Dünya nüfusunun hızlı artışının yarattığı toplumsal ve politik sorunlara dikkat çekmek amacıyla 1989’da Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu tarafından 11 Temmuz, Dünya Nüfus Günü olarak kabul edildi. Temmuz 2021 itibarıyla dünya nüfusu 7 milyar 875 milyondur ve her gün yaklaşık 225 bin artıyor.

12 Temmuz 1970’te Atlas Okyanusu papirüsten bir tekneyle aşıldı.

Görsel kaynağı: Milan Sommer / Shutterstock.com

Norveçli arkeolog, antropolog ve kaşif Thor Heyerdahl, Afrika ile Orta ve Güney Amerika arasında kültürel etkileşimin çok eskilere dayanabileceğini göstermek istiyordu. Bunun için And Dağları’nda Peru ile Bolivya arasındaki Titicaca Gölü’nde yaşayan Aymaro yerlilerine papirüsten bir tekne yaptırdı. Altı kişilik mürettebatıyla Fas’ın Safi limanından 17 Mayıs’ta denize açılan Heyerdahl, 7.000 kilometrelik bir yolculuğun sonunda 12 Temmuz’da Barbados’a ulaştı.

13 Temmuz 1985’te Live Aid konserleri yapıldı.

Live Aid afişi (Görsel kaynağı: Wikipedia-Eil.com)

Etiyopya'daki açlığa karşı yardım toplamak amacıyla 13 Temmuz 1985 günü biri Londra'daki Wembley Stadyumu'nda (100 bin kişi katıldı) ve öteki de ABD’de Pensilvanya'daki John F. Kennedy Stadyumu'nda (72 bin kişi katıldı) büyük bir konser etkinliği düzenlendi. Etkinlikte dönemin en bilinen müzisyenleri ile müzik grupları sahneye çıktı. Uydu bağlantılarıyla da gelmiş geçmiş en geniş çaplı televizyon yayınlarından biri gerçekleştirildi ve 150 ülkeden yaklaşık 1,9 milyar kişi (yani o zamanki dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ı) konserleri canlı izledi.

14 Temmuz 1789’da Fransız Devrimi başladı.

Görsel kaynağı: Wikipedia

Paris halkı 14 Temmuz 1789’da kral 16. Louis’ye karşı ayaklandı ve Bastille Hapishanesi’ni ele geçirdi. Sonunda monarşinin yıkılıp cumhuriyetin kurulduğu Fransız Devrimi dünya tarihinde bir dönüm noktasıdır. Bastille Günü olarak da anılan 14 Temmuz da Fransa’da ulusal bayram olarak kutlanır.

15 Temmuz 2016’da demokrasimize yönelik askerî darbe girişimi yapıldı.

Görsel kaynağı: Resul Muslu/Shutterstock.com

15 Temmuz 2016’da bir darbe girişimi başlatıldı. Bu girişim, ulusumuzun demokrasiye sahip çıkması ve Türk Silahlı Kuvvetleri ile Emniyet Genel Müdürlüğü’nün düzenlediği başarılı operasyonlar sonucunda bir günden kısa bir sürede bastırıldı.

16 Temmuz 1994’te Jüpiter’e kuyrukluyıldız parçası düştü.

Görsel kaynağı: NASA

Amatör gök bilimci Carolyn ve Gene Shoemaker ile David Levy 18 Mart 1993’te Jüpiter’e yaklaşan bir dizi gök cismi keşfettiler. Bunların yaklaşık 2 yıl önce Jüpiter’in şiddetli gelgit kuvvetleri yüzünden parçalanan bir kuyrukluyıldız olduğu ortaya çıktı. Kuyrukluyıldızın 21 parçasından ilki 16 Temmuz 1994’te Jüpiter’e düştü ve yaklaşık 2.000 kilometre çapında bir karartı oluşturdu. Bu olayı başta Hubble Uzay Teleskobu olmak üzere dünyanın bütün büyük teleskopları izledi. Canlı olarak izlenen ilk göktaşı çarpmasıydı.

17 Temmuz 1955’te ilk Disneyland açıldı.

Walt Disney (ortada), Disneyland'in planlarını inceliyor, 1954
(Görsel kaynağı: Wikipedia - Orange County Archives).

1930’lu ve 1940’lı yıllarda kızlarıyla gittiği eğlence parklarını inceleyen Walt Disney, 1954’te ABD’nin California eyaletinde Arnheim’da Disneyland’in kuruluş çalışmalarına başladı. İlk Disneyland 17 Temmuz 1955’te açıldı. Açıldığı tarihten itibaren bu Disneyland’i 735 milyon kişi gezdi. Günümüzde dünyada ikisi ABD’de olmak üzere 6 Disney eğlence merkezi bulunur.

18 Temmuz 1892’de ilk kolera aşısının insan denemesi yapıldı.

Waldemar Mordecai Haffkine, Kalküta'da kolera aşısı çalışmalarında, 1894
(Görsel kaynağı: Wikipedia - wellcomeimages.org)

Pasteur ve Jenner’in aşı çalışmalarından esinlenen Ukraynalı bakteriyolog Waldemar Mordecai Haffkine, 19. yüzyılın sonunda kolera aşısı geliştirme çalışmalarına başladı. Deneme sonuçlarının hepsinde de başarılı olması üzerine sıra aşıyı insanlarda denemeye geldi. 18 Temmuz 1892’de Haffkine aşıyı (yaşamını tehlikeye atarak) kendine enjekte etti. Birkaç günlük bir ateşten sonra iyileşen Haffkine’nin etkili bir kolera aşısı geliştirdiği anlaşıldı.

19 Temmuz 1799’da Rosetta Taşı bulundu.

Görsel kaynağı: reklamer/Shutterstock.com

Rosetta Taşı, Mısır'ın Reşit (Rosetta) kentindeki kalenin yapımında bir kazı sırasında 19 Temmuz 1799’da Fransız askerlerince rastlantı eseri bulundu. M.Ö. 196’da yapılan taşın üzerinde Eski Yunanca ve iki tür hiyeroglifle yazılmış aynı metin bulunur. Yüzyıllar boyunca çözülememiş bir sır olarak kalan Mısır hiyeroglifleri, Rosetta Taşı sayesinde anlaşılmaya başlandı.

20 Temmuz 1969’da insanlar ilk kez Ay’ın yüzeyinde yürüdü.

Görsel kaynağı: Wikipedia

Amerikalı astronotlar Neil Armstrong ile Buzz Aldrin Ay’da yürüyen ilk insanlar oldu. Armstrong Kartal adlı uzay aracından çıkıp Ay’a ilk adımı atarken, “Bir insan için küçük bir adım ama insanlık için büyük bir sıçrama” dedi. İki astronot 385 bin kilometre ötedeki Ay’da 21,5 saat kaldı ve bilimsel çalışmalar yaptı.

21 Temmuz 1983’te dünyadaki en düşük hava sıcaklığı ölçüldü.

Görsel kaynağı: Wikipedia

Antarktika’daki Vostok Araştırma İstasyonu’nda çalışan Rus bilim insanları 21 Temmuz 1983’te dünya yüzeyindeki en düşük hava sıcaklığını ölçtü: -89 derece. Bu ölçüm Antarktika’da kış mevsimi sürerken yapıldı.

22 Temmuz 1933’te dünyanın çevresi ilk kez tek pilotun kullandığı bir uçakla dolaşıldı.

Wiley Post’un uçağı Winnie Mae

ABD’li pilot Wiley Post, 15 Temmuz 1931’de Winnie Mae adlı uçağıyla New York’tan havalandı. Yanında rotacı Harold Gatty de vardı. 8 gün 15 saat sonra yaklaşık 25 bin kilometre uçup New York’a döndüler. İki yıl sonra Wiley Post aynı yolculuğu yanında rotacısı da olmadan, yalnız gerçekleştirdi. 7 gün 18 saat süren uçuşunu 22 Temmuz 1933’te tamamladı.

23 Temmuz 1995’te Hale-Bopp kuyrukluyıldızı keşfedildi.

İki amatör gökbilimci Alan Hale ile Tom Bopp birbirlerinden bağımsız olarak 23 Temmuz 1995’te bir kuyrukluyıldız keşfetti. Amatör gökbilimcilerin adını alan kuyrukluyıldız 18 ay boyunca çıplak gözle görüldü.

24 Temmuz 1923’te Türkiye’nin sınırlarının çizildiği Lozan Antlaşması imzalandı.

Görsel kaynağı: Wikipedia (NTV Tarih Dergisi)

Lozan Barış Antlaşması sekiz aylık çetin bir müzakere sürecinden sonra, İsviçre’nin Lozan kentindeki Lozan Üniversitesi'nin tören salonunda 24 Temmuz 1923’te imzalandı. Lozan Antlaşması ile barış yapıldı ve Türkiye’nin sınırları çizildi. Aynı zamanda Türkiye ile Batı devletlerinin siyasi, hukuki ve sosyal ilişkileri de yeni baştan düzenlendi.

25 Temmuz 1814’te George Stephenson ilk buharlı lokomotifi tanıttı.

George Stephenson ve buharlı lokomotifi

İngiltere’de Killingworth Kömür Ocağı’nın baş mühendisi olan George Stephenson sabit çalışan buhar makinelerinden sorumluydu. Buhar gücüyle çalışan bir taşıma sisteminin atlı arabalara göre daha ucuz olacağını hesaplamıştı. Şirket yöneticilerinin desteğini alan Stephenson ilk lokomotifini yaptı ve 25 Temmuz 1814’te tanıttı. Tren yolları ve lokomotifler kısa süre sonra insan taşımacılığında da kullanılmaya başlandı.

26 Temmuz 2018’de Einstein’ın kütleçekim kuramı kanıtlandı.

Şili’deki Çok Büyük Teleskop’la 26 yıl boyunca yapılan bir gözlemin sonucunda yaklaşık yüz yıl önce Albert Einstein’ın geliştirdiği kütleçekim (genel görelilik) kuramının öngörülerinden biri daha kanıtlandı.
Einstein’ın kuramına göre çok güçlü bir kütleçekim alanından geçen yıldızların yaydığı ışığın frekansı değişmesi gerekir.
Gökbilimciler gökadamız Samanyolu’nun merkezindeki yaklaşık 4 milyon Güneş kütlesindeki dev karadeliğin (Sagittarius A*) çevresinde dönen yıldızlardan birini (S2 adında) 26 yıl boyunca inceledi. Gözlemlerin sonucunda yıldızdan gelen ışığın frekansının (görelilik kuramında dendiği şekilde) değiştiği görüldü.

27 Temmuz 1921’de insülin hormonu izole edildi.

Charles Best ve Frederick Banting (Görsel kaynağı: Wikipedia)

Şeker hastalığı yaklaşık 3.000 yıldır bilinen bir hastalıktır. Ancak yirminci yüzyıla değin nedeni anlaşılamadı. 1920’li yıllarda bu hastalığa kandaki şekerin hücrelerin içine girmesini sağlayan insülin hormonunun eksikliğinden kaynaklandığı ortaya çıktı. Kanada’da Toronto Üniversitesi’nde bilim insanları Frederick Banting ile Charles Best insülin hormonunu 27 Temmuz 1921’de izole etmeyi başardılar. Yaklaşık bir yıl sonra da insülin, şeker hastalarının tedavisinde kullanılmaya başlandı. Şeker hastalığı ölümcül bir hastalık olmaktan çıktı.

28 Temmuz 1932’de ilk zombi filmi Beyaz Zombi gösterime girdi.

Görsel kaynağı: Wikipedia

Bir büyücünün zombiye dönüştürdüğü bir grup insanı konu alan Beyaz Zombi filmi 28 Temmuz 1932’de New York’ta gösterime girdi. Bu film zombi temalı filmlerin ilk örneğiydi.

29 Temmuz 1958’de ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) kuruldu.

Görsel kaynağı: Wikipedia

İlk uyduyu Sovyetler Birliği’nin 1957’de uzaya fırlatmasından bir yıl sonra 29 Temmuz 1958’de uzay çalışmalarında dünyanın önde gelen kurumlarından NASA kuruldu. NASA 62 yıl boyunca başta Ay’a insan gönderme olmak üzere uzay istasyonu, uzay mekiği, roket ve uzay teleskopu geliştirme ile gezegenlere uzay araçları gönderme çalışmalarında çok başarılı oldu.

30 Temmuz 1610’da Galileo Galilei Satürn’ün halkalarını gören ilk kişi oldu.

Görsel kaynağı: Wikipedia

Kendi yaptığı teleskopla gökyüzünü inceleyen Galileo Galilei birçok keşif yaptı. Bunlardan biri de Satürn’ün halkaları oldu. Ancak küçük teleskopuyla gördüğü şeyin gezegenin yanlarında, ona çok yakın dönen iki büyük uydu olduğunu düşünmüştü. Galileo giderek güçlendirdiği teleskoplarıyla yaptığı gözlemlerde gördüğü şeyin halka olduğunu bir türlü anlayamadı. Galileo Galilei’nin bilim dolu hayatını Bilim Kahramanları serisinin bu bölümünde izleyebilirsiniz.

31 Temmuz 1932’de Keriman Halis, Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.

Görsel kaynağı: Wikipedia

Piyanist ve model Keriman Halis (1912-2012) 2 Temmuz 1932’de Türkiye’de düzenlenen güzellik yarışmasında birinci oldu. 31 Temmuz’da Belçika’nın Spa kentinde düzenlenen Dünya Güzellik Yarışması’nda da birinci seçildi ve Dünya Güzellik Kraliçesi oldu. Soyadı Kanunu’nun 1934’te çıkmasından sonra Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Keriman Halis’e kraliçe anlamına gelen Ece soyadını verdi.