Hasan Âli Yücel, günümüzden yüz yirmi beş yıl önce, 17 Aralık 1897’de İstanbul’da telgraf ve posta müfettişi Göreleli Ali Rıza Bey ile Neyire Hanım’ın oğlu olarak doğdu. Lise son sınıftayken, Birinci Dünya Savaşı başlayınca askere alındı. Okula ara vermek zorunda kaldı. Önce asteğmen, sonra da teğmen olarak toplam üç buçuk yıl askerlik yaptı. Aralık 1918’de terhis edildi. Askerden dönen öğrencilere tanınan bir hakla 1918’de Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. Sonra Edebiyat Fakültesi’nin Felsefe Şubesi’ne geçti.

1921’de yüksek öğrenimini tamamladı. Milli Mücadele’yi destekleyen ve kendilerine “millici” denen grubun içinde yer aldı. Kurtuluş Savaşı’nın ardından İzmir ve İstanbul’da çeşitli liselerde felsefe ve edebiyat öğretmenliği yaptı. 1927’de Milli Eğitim Bakanlığı’nda çalışmaya başladı. Kasım 1930-Şubat 1931 arasında çeşitli alanlarda inceleme ve denetlemeler yapmak amacıyla Atatürk ile birlikte 3 ay süren bir yurt gezisine çıktı. 1932’de Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin (Türk Dil Kurumu) etimoloji kolu başkanlığına getirildi.

1935’te İzmir milletvekili olarak Meclis’e girdi. Hasan Âli Yücel, 28 Aralık 1938’de 41 yaşında Milli Eğitim Bakanı oldu. Büyük bir reform hareketi başlattı ve gerçekleştirdi.

Hasan Âli Yücel’in bakanlık yaptığı dönem Milli Eğitim Bakanlığı’nın en parlak dönemlerinden biridir. Onun bakanlığında üniversite reformu yapıldı: Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi kuruldu, Yüksek Mühendis Okulu İstanbul Teknik Üniversitesi’ne (İTÜ) dönüştürüldü, Ankara Tıp Fakültesi kuruldu, İzmir Yüksek Ticaret ve İktisat Okulu açıldı ve üniversiteler yasası hazırlandı. Köy Enstitüleri kuruldu, Tercüme Bürosu kurularak dünya klasikleri Türkçeye çevrildi, ilk Türkçe ansiklopedilerin ön çalışmaları yapıldı. Birinci Eğitim Şürası toplandı.

Hasan Âli Yücel, dilin Türkçeleştirilmesi ve bütün bilim dallarının anlatım aracı haline gelebilmesi için de çalıştı. Tahsin Banguoğlu’na “Ana Hatlarıyla Türk Grameri” adlı bir yapıt hazırlattı ve yayınlattı. Ardından çeşitli bilim dallarının sözlüklerini (İmla Kılavuzu, Gramer Terimleri, Coğrafya Terimleri, Felsefe Terimleri, Hukuk Sözlüğü, Tıp Sözlüğü, Türkçe Sözlük vs.) yayımlattı. Türk Dil Kurumu’nun hazırladığı terimler, 1939’dan başlayarak ders kitaplarında yer almaya başladı.

Hasan Âli Yücel ayrıca Devlet Konservatuvarı’nın kurulmasında ve Türkiye’nin UNESCO’ya girişinde de önemli rol oynadı.

5 Ağustos 1946’da, 7 yıl 5 ay sürdürdüğü Milli Eğitim Bakanlığı görevinden istifa ederek gazeteciliğe döndü. 1956’da Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nı kurdu ve yönetti. Onun için yayıncılık da bu kültür devriminin bir uzantısıydı. Yayımlanan ilk kitap, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Zabit ve Kumandan ile Hasbihal”i oldu. Ardından kapsamlı bir Atatürk kütüphanesi oluşturacak kitaplar yayımlandı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları öncelikle araştırmacılar ve sonra da tüm aydınlar için vazgeçilmez bir merkez haline geldi. Hasan Âli Yücel 1960’ta bu görevinden de ayrıldı.

Hasan Âli Yücel, 26 Şubat 1961 sabahı, İstanbul’da 63 yaşında hayata gözlerini yumdu. Eğitimciliği ve devlet adamlığının yanı sıra Hasan Âli Yücel şair ve yazardı; şiirleri, kitapları ve çevirileriyle geriye çok sayıda basılı yapıt ve büyük idealler bıraktı.

Çok yönlü bir kişiliği olan, seçkin eğitim, kültür ve politika insanı Hasan Âli Yücel’i ölümünün 61. yıldönümünde rahmet, minnet ve şükranla anıyoruz.