Hızyuvarı Geliyor
Teknolojideki ilerlemeler bir yandan günlük yaşamımızı kolaylaştırıp keyifli ve eğlenceli hale getirirken bir yandan da daha önce yapmayı aklımıza bile getirmediğimiz birçok şeyi yapabilmemizi sağlıyor. Son yıllarda önce duyduğumuz, sonra da kısa süre içinde yaşamımıza giren sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, dronlar, üç boyutlu baskı ve yapay zeka uygulamalarına rastlamışsınızdır. Hatta bazılarını kullanıyor olabilirsiniz. Peki hızyuvarını (hyperloop) duymuş muydunuz?
Hızyuvarı nedir?
Hızyuvarı çok yeni ve yüksek teknolojili bir kara taşımacılığı yöntemidir. Şimdilik yalnızca birkaç ABD’li şirket bu alanda çalışıyor. Bu yöntemle yolcular ve yükler saatte 1.000 kilometre hızla ilerleyen trenlerle taşınacak. Trenler de havası alınarak basıncı düşürülmüş ve hava direnci azaltılmış tüplerin içinde ilerleyecek. Tüp sisteminin bir bölümü yer üstünde, bir bölümü de yer altında olabilir. Trenler maglev tren olacağından havada ilerleyecek yani yerle ve raylarla hiçbir temas olmayacak.
Maglev tren
Elektromanyetik kuvvet sayesinde rayların üstünde (havada) ilerleyen maglev trenler günümüzde yalnızca üç ülkede; Çin’de, Japonya’da ve Güney Kore’de kullanılıyor. Maglev trenlerde hız rekoru şimdilik saatte 603 kilometre…
Eski bir fikir
Aslında hızyuvarı fikri yeni değil, hatta çok eski bir fikir. 1864’te Londra’da işletilen Crystal Palace pnömatik demiryolunda vagonların ilerlemesi hava basıncıyla sağlanıyordu.
Benzer yöntem
Benzer bir sistem olan pnömatik tüp taşıma sistemi günümüzde hastanelerde, fabrikalarda, bankalarda ve birçok yerde kullanılıyor. Bu sistemde para, evrak ya da kan örneği içeren tüp gibi küçük nesneler, plastik boruların içinden emme ve üfleme yöntemiyle istasyonlar arasında iletiliyor.
Yeniden gündemde
Uzay taşımacılığında devrim yaratan SpaceX şirketinin kurucusu Elon Musk’ın Ağustos 2013’te yayımladığı “Hızyuvarı Alfa” başlıklı bir metinle modern bir hızyuvarı sistemi yeniden gündeme geldi. O tarihten sonra hızyuvarı sistemi geliştirmek amacıyla şirketler kuruldu.
Kazanılan zaman
Musk, yayımladığı metinde ABD’nin batısında yer alan ve araları yaklaşık 600 kilometre olan iki büyük kentin, San Francisco ile Los Angeles’in hızyuvarı ile birbirine bağlanabileceğinden söz ediliyordu. Bu iki kent arasındaki yolculuk hızyuvarıyla yalnızca 35 dakika sürecekti.
Çevre dostu
Maglev trenler elektrikle çalışıyor. Hızyuvarının maglev trenlerinde kullanılacak elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretilmesi düşünülüyor. Yani hızyuvarı aynı zamanda çevre dostu olacak.
Her türlü hava koşulunda
Hızyuvarı trenleri sağlam ve dayanıklı bir tüpün içinde ilerleyeceğinden hava durumundan etkilenmeyecek.
Yakında
Daha gelişme aşamasında olan hızyuvarı teknolojisinin, ticari kullanıma 2020’li yılların sonunda geçilebileceği tahmin ediliyor. İlk hızyuvarı hatlarına yönelik projeler ABD’de, Hindistan’da ve Avrupa’da yapılıyor.
Pek yakında
Virgin Hyperloop şirketi insanlı ilk hızyuvarı denemesini Kasım 2020’de ABD’de Las Vegas kentinde yaptı.
