Karbon Ayak İzi
İnsanların yaşamsal etkinliklerinin tümü enerji tüketimine dayanır. İnsanlara gereken enerjinin önemli bir bölümü petrol, doğal gaz, kömür gibi fosil (bir zamanlar yaşamış canlıların kalıntılarının oluşturduğu) yakıtlardan sağlanır. Bu yakıtlar enerji üretmek için yakıldığında içlerindeki karbon dioksit (CO2) ortaya çıkar ve atmosfere karışır. Ne var ki CO2 bir sera gazıdır. Yani dünyanın ısınmasına yol açar. Bir başka deyişle atmosferdeki CO2 miktarının artışı küresel ısınmaya neden olur. Küresel ısınmanın da doğa için şiddetli olumsuz sonuçları olabilir.
Karbon Ayak İzi Nedir?
Karbon ayak izi, üretilen sera gazı miktarı açısından insan etkinliklerinin doğaya verdiği zararın ölçüsüdür. Karbon ayak izi iki parçadan oluşur. İlk parçaya doğrudan ya da birincil karbon ayak izi denir. İkinci parçaya da dolaylı ya da ikincil karbon ayak izi denir. Doğrudan karbon ayak izi, evlerdeki enerji tüketimi ile ulaşımı kapsar. Fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan CO2 salımlarının ölçüsüdür. Dolaylı karbon ayak izi de kullandığımız ürünlerin (üretiminden bozulmasına kadar geçen bütün süreçlerin) yol açtığı CO2 salımlarının ölçüsüdür.
Karbon Ayak İzimizi Nasıl Azaltabiliriz?
Günümüzde insanlığın karbon ayak izi, endişe verici düzeylere gelmiş durumdadır. Bununla birlikte tüm dünyada onu azaltmaya yönelik farkındalık da oluşmuş ve birtakım önlemlere yönelinmiştir. Peki, biz birey olarak karbon ayak izimizi azaltmak için ne yapabiliriz? Öncelikle şunları yapmaya başlayabiliriz:
Enerji israfından kaçınabiliriz. Evimizin yalıtımını güçlendirebilir, elektrik, su ve doğalgaz tüketimimizi azaltmaya çalışabiliriz. Yenilenebilir enerji kullanmaya çalışabiliriz.
Gereksiz ve aşırı tüketimden kaçınabiliriz. Alışverişlerimizde uzak bölgelerde ya da ülkelerde üretilen ürünlerin yerine yerel üreticilerin ürünlerini tercih edebiliriz.
Kısa mesafelerde taşıt kullanmak yerine bisiklete binebilir ya da yürüyebiliriz. Uzun mesafelerde de toplu taşımaya öncelik verebiliriz.
Evsel atıklarımızı azaltmaya çalışabiliriz.
Yeşil alanları koruyabiliriz; hatta kendimiz ağaç dikebiliriz.
Bilgisayarlar, telefonlar ve tabletler de enerji tüketir. Bunlardan birini her kullandığımızda, örneğin internete girdiğimizde enerji harcarız. Yani karbon ayak izi bırakırız. Karbon ayak izimizi küçültmek için bu aygıtları kullanmadığımız zaman kapamaya ya da uyku moduna almaya, gereksiz yere büyük dosya ve uygulamaları indirmekten kaçınmaya dikkat edebiliriz.
