Oyuncaklar
Oyun oynarken kullandığımız ve genellikle oynanmak için yapılmış şeylere oyuncak denir. Oyuncaklar basit bir dal ya da ip parçasından plastik bebeklere ya da büyük ekranlı bilgisayarlara, oyun konsollarına kadar çok değişik yapıda, işlevde ve boyutta olabilir. Oyuncaklar dünyanın bütün kültürlerinde ve tarihin her döneminde vardır. Çünkü çocuklar onları çok sever. Onlar da çocukların gelişimi açısından çok önemlidirler.
Büyürken çevremizdeki dünyayı, yaşamı ve ilişkileri öğrenmek açısından oyuncaklarla oynamak önemlidir. Bu nedenle her ülkede oyuncak bebekler, ayılar, arabalar gibi birbirine çok benzeyen birtakım oyuncaklar vardır. Ama bunlardan başka bir de bazı ülkelere özgü oyuncaklar bulunur. Tabii bunlar zamanla bütün dünyaya yayılmış olabilir. İşte, bunlardan bazıları…
Diabolo, Çin’deki en yaygın oyuncaklardan biridir. Onunla yalnızca çocuklar değil, gençler ve yetişkinler de oynar. Bu basit oyuncakla çok değişik akrobatik hareketler yapılabilir. Tek kişiyle oynandığı gibi iki kişiyle de oynanabilir.
Meksika’nın Maria bez bebekleri ya da kısaca Maria’ları ülkenin simgesi gibidir. Çok değişik boyutlarda olabilirler. Bunlar ülkedeki en yaygın oyuncaktır. Artık turistik eşya olarak da dünyaya yayılmaya başlamıştır.
İtalya’nın tahta arabaları güzel kokulu sedir ağacından yapılır. Sağlam ve dayanıklıdırlar. Çok iyi tasarımcılar tarafından yapılan arabaların görünüşleri son derece yalındır. Çocuklar büyüyüp birer yetişkin olduğunda bile bunlara bakmaktan, dokunmaktan, koklamaktan keyif alır ve bir an için güzel çocukluk anılarına geri döner.
Görsel Kaynağı: gd_project / Shutterstock.com
1974’te Macar mimar Ernö Rubik’in icat ettiği üç boyutlu bu oyuncak Macaristan’da Sihirli Küp adıyla piyasaya sürüldü. 1980’den sonra bütün dünyaya hızla yayılan bu sıradışı oyuncak bugüne değin 350 milyondan çok satılmıştır.
Bu oyuncağı büyük olasılıkla görmüşsünüzdür ya da belki sizlerde de vardır. Danimarka’nın sevilen oyun seti Lego, ilk olarak 1932’de bir marangozhanede üretilir. Çok basit bir mantığı olan bu oyuncak çocuklarca çok sevilir ve ülkede hızla yaygınlaşır. Sonra da ülke sınırlarının dışında ilgi görmeye başlar. Lego son elli yılda dünyada en çok oynanan oyuncaklardan biridir.Oyuncakların Tarihi
Roma döneminden kalma bir oyuncak bebek
Bu eski oyuncaklara bakıp biraz düşünürseniz, gerçekte onların günümüzdeki benzerlerinden çok da farklı olmadığını görürsünüz.
Orta Amerika uygarlıkları tekerleği icat etmişlerdi ama onu günlük yaşamda kullanmazlardı. M.S. 100-200 arasında yapılmış ve oynanmış bu oyuncak köpekte olduğu gibi tekerlek yalnızca oyuncaklarda kullanılırdı.Görsel kaynağı: Wikipedia
Yaklaşık 1900 yıl önce Romalı kız çocuklarının oynadığı bu fildişi bebek günümüz bebeklerine çok benziyor. Oynar uzuvlarıyla değişik şekiller verilebilen bebeğe sahibi kim bilir neler söyletiyor, onu nasıl konuşturuyordu?
Görsel kaynağı: Wikipedia
Antik dünyanın en görkemli uygarlıklarından biri Girit’teki Minos uygarlığıydı. Zatrikion adlı bu masa başı oyunu günümüzden 3.600 yıl önce (M.Ö. 1600 dolaylarında) başkent Knossos’ta oynanıyordu.
Görsel kaynağı: Wikipedia
Eski İndüs Vadisi Kültürü’nden kalma tekerlekli öküzlerin çektiği bu oyuncak araba yaklaşık 4.000 yıllıktır.
Senet adlı tavlayı andıran bu oyun Eski Mısır’da çok yaygındı. M.Ö. 2.600’lü yıllardan (4.600 yıl öncesinden) kalma duvar resimlerinde bile senet oynayan Eski Mısırlılar görülür.
Bilim insanları en eski oyuncakların doğada bulunan sopa, taş, çamur gibi maddelerden yapıldığını düşünmektedir. Hatta kısa süre önce ABD Ulusal Oyuncak Onur Listesi “sopa”yı en eski oyuncak ilan etti. Sopalarla yalnızca çocuklar değil hayvanlar da oynar. Günümüz çocukları düş güçlerini kullanarak basit bir sopayı ışın kılıcı, sihirbaz değneği ya da mızrak olarak kullanabilir. Bunu tahmin etmek zor değil; acaba binlerce yıl önce çocuklar sopalarla oynarken neler düşlüyordu?
Oyuncak Müzeleri
Eğer eskiden çocukların ne tür oyuncaklarla oynadığını merak ediyorsanız, o zaman bir oyuncak müzesini gezmelisiniz. Malezya’dan Amerika’ya İskoçya’dan Hindistan’a kadar dünyanın birçok ülkesinde onlarca oyuncak müzesi olduğu gibi Türkiye’de de çok güzel oyuncak müzeleri var. İstanbul’da (İstanbul Oyuncak Müzesi), Ankara’da (Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Oyuncak Müzesi,) Antalya’da (Antalya Oyuncak Müzesi), İzmir’de (İzmir Oyuncak Müzesi ile Musa Baran Oyun ve Oyuncak Müzesi) ve Gaziantep’te (Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi) bulunan oyuncak müzeleri sizi bekliyor.
Görsel Kaynağı: Ilker Murat Gurer / Shutterstock.com
Her çocuğun en sevdiği bazı oyuncakları vardır. Sizinkiler hangileri? Anne babanıza hatta büyükanne ve büyükbabanıza da sorun bakalım onların en sevdiği oyuncak hangisiymiş.
