Bazı binaların elektrik, su, aydınlatma, ısıtma gibi sistemleri bilgisayarla yönlendirilir. Bazı işlevler de otomatik yapılır. Böyle binalara “akıllı bina” denir. Akıllı binalar birtakım özel teknolojilerle donatılmıştır. Bu teknolojiler binadaki sistemlerin daha düzenli ve verimli çalışmasını sağlar. Işıklar, bina ya da evin sakinlerinin olup olmamasına göre kendiliğinden yanar ve söner; ısıtma ve havalandırma sistemi otomatik çalışır, güvenlik kameraları ise her yeri izler. Bu tür binalarda enerji çok verimli tüketilir ve tasarruf edilir.
Ortaya Çıkışı
Akıllı bina fikri aslında pek yeni değil. 40 yıl kadar önce, 1980’li yıllarda, bu konu mimarlar ve mühendislerce konuşulmaya başladı. Binaların da akıllı olabileceğini düşündüler. O dönemde bilgisayarlar daha yeni yeni gelişiyordu. İnsanlar gelişen bu yeni teknolojiye sahip bilgisayarlarla binalardaki sistemleri kontrol etmek istedi.
İlk uygulamalar
1980’li yıllar boyunca ABD’de özellikle ofislerin yer aldığı binalarda otomasyon sistemleri kullanılmaya başladı. Binalarda ısıtma, havalandırma ve aydınlatma gibi sistemler, merkezi olarak kontrol ediliyordu. Bu ilk uygulamalar enerji tasarrufu sağlamanın yanı sıra, bina yönetimini de kolaylaştırıyordu. Bina otomasyon sistemi olan binalar, bilgisayar teknolojilerinin 1990’lı yıllarda ilerlemesiyle birlikte hem gelişti hem de yaygınlaştı. İletişim ve güvenlik sistemleri de otomasyona dahil edildi. İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte, binalara uzaktan erişim ve kontrol olanağı da doğdu.
1984’te, ABD’de Connecticut’taki Hartford kentinde yapılan City Place adlı binanın, bir bilgisayar sistemiyle yönetilen ilk bina olduğu kabul edilir. City Place 38 katlı, 164 metre yüksekliğinde bir gökdelendir.
Görsel kaynağı: Wikipedia (Kenneth C. Zirkel)
Tasarruflu, güvenli, konforlu
Akıllı binalar enerji tasarrufu sağlar. Boş odalardaki ışıklar söner. Hava durumu ve kullanım alışkanlıklarına göre ısıtma sistemi ayarlanır; sistem boş yere çalışmaz, yalnızca gerektiğinde ve gerektiği kadar çalışır. Bu sayede daha az enerji harcanır. Su tasarrufu sağlayan sistemler kullanılır. Akıllı binalar daha az su ve enerji tüketerek içinde yaşayanların karbon ayak izini azaltır. Güvenlik sistemleri de çok gelişmiştir. Kameralar sürekli kayıt yapar. Binaya yetkisiz girişler engellenir. Alarm sistemleri herhangi bir tehlike durumunda anında devreye girer. Böylece binalar daha güvenli olur. Akıllı binaların konfor düzeyi de yüksektir. Bina içinde yer alan müzik sistemleri ve başka aygıtlar uzaktan kontrol edilebilir. Işık düzeyleri ise otomatik olarak ayarlanabilir.
En çok nerede var?
Şu anda dünyada akıllı binalarla dolu birçok kent bulunuyor. Bu binalar özellikle teknolojiye önem verip yatırım yapan ülkelerde daha yaygın. Singapur, Tokyo ve New York gibi büyük kentlerde çok sayıda akıllı bina yer alıyor. Ülkemizde de özellikle büyük kentlerde yeni yapılan bazı binalarda bu teknoloji kullanılıyor. Ofisler, alışveriş merkezleri ve bazı konutlar akıllı sistemlerle donatılıyor.
Geleceğin binaları
Akıllı binalar teknolojinin yaşamımıza kattığı yeniliklerden biri. Biraz daha konforlu, güvenli ve çevreye duyarlı bir yaşam için önemli bir adım. Gelecekte böyle binalar, evler, iş yerleri daha da yaygınlaşacak. Gelişen bilgisayar, iletişim ve otomasyon teknolojisinden dolay daha da akıllı olacaklar. Yapay zeka sistemlerinin daha çok kullanılmasıyla birlikte binalar (bizim yerimize ve bizim yararımıza) kendi kararlarını verip belki de bize özel çözümler sunabilecek.