ÇOCUKLARIN BİLGİ BANKASI KUMBARA DERGİSİ TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ÇOCUKLARA ARMAĞANIDIR

KUMBARA DERGİSİ TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ÇOCUKLARA ARMAĞANIDIR

Ara
Close this search box.
Merhaba gökyüzü tutkunları! Günlerin uzadığını siz de fark ediyorsunuz, değil mi? Artık sabahları uyandığımızda karanlık olmuyor ve akşamları da güneş daha geç batıyor. Belki gözlem süremiz kısalıyor ama havanın açık olması olasılığı da artıyor. İşin daha ilginci, bu ayın 20’sinde gündüz ile gece süreleri eşitleniyor. Gelin hem bunun nasıl olduğuna hem de mart ayının diğer önemli gökyüzü olaylarına birlikte bakalım.

Ekinoks Zamanı

Ekinoks zamanı yine geldi çattı! Her yıl iki kez eşitlenen gündüz ve gecelerin ilki, bu ayın 20’sinde yaşanacak. Bu yıl 20 Mart’a denk gelen bu gündüz-gece eşitliği bazı yıllarda 21 Mart’ta bazı yıllarda da 19 Mart’ta yaşanır. Biliyorsunuz, öteki ekinoks günü de 23 Eylül’dür. Ekinoks gününde, dünyanın her yerinde gündüz ve gece tam olarak 12 saat olur. O gün kuzey yarımkürede yaşayanlar için ilkbaharın, güney yarımkürede yaşayanlar için de sonbaharın ilk günüdür.

Ekinoks sözcüğü Latince aequus (eşit) ve nox (gece) sözcüklerinden türetilmiştir. Yani ekinoks gecenin gündüze eşit olduğu gündür. Dünyanın neresinde yaşarsanız yaşayın, ekinoks gününde Güneş ufukta tam doğudan doğacak ve tam batıdan batacaktır. Üstelik güneş sabah kaçta doğduysa akşam da aynı saatte (tam 12 saat arayla) batacaktır. Peki, ekinokslar nasıl oluşur? Bu sorunun ayrıntılı yanıtı için şu içeriğimize bakabilirsiniz. Ama bu sorunun en basit yanıtı, Dünya’nın 23,5° olan eksen eğikliği ile Güneş çevresindeki eliptik yörüngesinde gizli!

ekinoks yazilar Gün Geceyle Eşitleniyor!
ekinoks yazilar mobil Gün Geceyle Eşitleniyor!
Bu eksen eğikliği sayesinde, gezegenimizin kuzey ve güney yarımküreleri, yıldızımızın çevresindeki yolculuğumuz boyunca farklı zamanlarda farklı miktarlarda güneş ışığı alır. Yukarıdaki resim, bu durumu aklınızda daha kolay canlandırmanıza yardımcı olacaktır. 22 Aralık’ta güney yarımküre daha çok aydınlanırken, 22 Haziran’da kuzey yarımküre daha çok aydınlanır. İlkinde kuzeyde daha uzun geceler ve kısa gündüzler yaşanırken ikincisinde tam tersi olur. 21 Mart’ta ve 23 Eylül’de de her iki yarımküreye eşit miktarda güneş ışığı düşer; dolayısıyla gece ve gündüz süreleri eşit olur.

Mart Ayında Gezegenler ve Dahası

Bu ay, Merkür’ü görmek için bu yılın en uygun zamanı. O nedenle hızlı gezegeni görmek için bu fırsatı kaçırmayın, deriz. 10-31 Mart tarihleri arasında; akşamları, gün batımından sonraki bir saat içinde batıya doğru baktığınızda, Merkür’ü ufuk çizgisinin hemen üzerinde parlarken göreceksiniz. Ayın 10’undan 24’üne kadar yükselip, 24 Mart’ta en büyük batı uzanımına ulaşacak ve akşam gökyüzünde en yüksek noktaya çıkacak. Ayın sonraki günlerinde parlaklığı hızla azalmaya, bir yandan da alçalmaya, yani Güneş’e yaklaşmaya başlayacak. 11 Mart akşamı yeniaydan sonraki incecik hilâl evresindeki Ay’la bir yakınlaşması olduğunu da anımsatalım.

Sayfadaki yıldız haritalarını üzerlerine tıklayarak daha büyük görebilirsiniz.

24 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Merkür, 24 Mart’ta akşam gökyüzünde en yüksek uzanımına ulaşacak. Aynı yönde ve daha yukarıda Jüpiter’i de ay boyunca görebilirsiniz.
Geçen ay Mars’la bir dans halinde olduğunu söylediğimiz Venüs, bu aya da Mars’la yan yana başlayacak. İlerleyen günlerde araları açılacak. Mars ile Venüs, mart ayının başında sabah gökyüzünde Oğlak Takımyıldızı’nda dip dibe görünecekler. Mars giderek daha erken doğmaya başlayacak, Venüs de giderek daha geç… Venüs, Güneş’e yaklaşacak, Mars ise batıya doğru ağır ağır ilerleyecek. Erkenciler bu ikiliyi tüm ay boyunca gündoğumundan yarım saat ila bir saat önce doğu-güneydoğu yönünde görebilir.
Mart’ın 1’inde, 22’sinde ve 31’inde Venüs, Mars ve Satürn üçlüsü doğuda, gün doğumundan yarım saat önce ışıldayacak.
Satürn ise gerilerden gelip Venüs’e yetişecek bu ay! Şaka bir yana, önceki aylarda gözden kaybolan (çünkü Güneş’in arkasından dolanan) Satürn bu ayın son günlerinde sabah gökyüzünde az da olsa ışıldamaya başlayacak. Venüs’le 22 Mart’ta dip dibe gelecek gezegen sonraki günlerde Mars’ın olduğu yöne doğru ilerleyecek. Ayın son sabahları Venüs, Satürn ve Mars’ı bir ipe dizilmiş boncuklar gibi yan yana göreceğiz. Geçen ayki içeriğimizde söz ettiğimiz Antares’le uydumuzun dansı, bu ay da sürecek. Mart ayının başında ve sonunda olmak üzere iki kez, önce 3 Mart’ta sonra 30 Mart’ta bu ikili yan yana gelecek. Aslında Türkiye’den gözlenemeyen iki Antares örtülmesinin tarihleri bunlar; ancak bizler bu örtülmeyi ülkemizden yalnızca bir yakınlaşma olarak görebileceğiz. Akrep Yüreği’ni, yani Akrep’in en parlak yıldızı Antares’i Ay’ın yalnızca birkaç derece solunda bulabilirsiniz.
Önce 3 Mart’ta sonra 30 Mart’ta Ay ve Antares (Akrep Yüreği) yan yana gelecek.

Mart ayı gökyüzü takvimi

Bakalım mart ayında gökyüzünde bizleri başka neler bekliyor? Merak ediyorsanız, aşağıdaki gökyüzü takviminin günlerine tıklamanız yeterli!
Ay 01 mart 2 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

1

Cuma

Ay 02 mart 2 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

2

Cumartesi

Ay 03 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

3

Pazar

03 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Ay-Antares yakınlaşması, Ay son dördün evresinde
Ay 04 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

4

Pazartesi

Ay 05 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

5

Salı

Ay 06 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

6

Çarşamba

Ay 07 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

7

Perşembe

Ay 08 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

8

Cuma

Ay 09 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

9

Cumartesi

Ay 10 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

10

Pazar

10 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Ay yeniay evresinde
Ay 11 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

11

Pazartesi

11 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Ay-Merkür yakınlaşması
Ay 12 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

12

Salı

Ay 13 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

13

Çarşamba

13 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Ay-Jüpiter yakınlaşması
Ay 14 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

14

Perşembe

Ay 15 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

15

Cuma

Ay 16 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

16

Cumartesi

Ay 17 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

17

Pazar

17 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Ay ilk dördün evresinde
Ay 18 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

18

Pazartesi

Ay 19 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

19

Salı

Ay 20 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

20

Çarşamba

20 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
İlkbahar ekinoksu (gündüz ve gece süreleri eşit)
Ay 21 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

21

Perşembe

Ay 22 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

22

Cuma

22 mart 2 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Venüs-Satürn yakınlaşması
Ay 23 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

23

Cumartesi

Ay 24 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

24

Pazar

24 mart 2 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Merkür en büyük batı uzanımında ve akşam gökyüzünde en yüksek noktada
Ay 25 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

25

Pazartesi

25 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Ay dolunay evresinde, parçalı Ay tutulması (Türkiye’den görülemiyor)
Ay 26 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

26

Salı

Ay 27 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

27

Çarşamba

Ay 28 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

28

Perşembe

Ay 29 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

29

Cuma

Ay 30 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

30

Cumartesi

30 mart 2 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!
Ay-Antares yakınlaşması
Ay 31 mart 2024 Gün Geceyle Eşitleniyor!

31

Pazar

Not: Bu sayfadaki gezegen ve yıldız haritaları, Stellarium yazılımıyla oluşturulmuştur. Siz de stellarium-web.org adresinden ya da mobil uygulamadan anlık haritalara ulaşabilir, yazıda söz edilen derin uzay nesnelerini bulmak için kullanabilirsiniz.