Hayvanlarda
Başkalaşım
Hayvanlarda
Başkalaşım
Bütün hayvanlar yavrudan erginliğe ulaşırken boyut olarak büyür ve beden oranları yani görünüşleri değişir. Ancak bazı hayvanlarda yavrular ile erginler birbirinden çok farklı görünür hatta çok farklı yaşar. Yavrunun erginliğe doğru değişerek gelişmesi, büyümesi aşamalı olur. Bu sürece başkalaşım (metamorfoz) denir.
Bütün hayvan yavruları ile yetişkinleri arasında büyüklük ve görünüş farkı vardır.
Başkalaşım asıl olarak böceklerde sık rastlanan bir durumdur. Şu ana kadar tanımlanmış yaklaşık 900 bin böcek türü vardır -tüm hayvan türlerinin yaklaşık yüzde 60’ını oluştururlar.- Böceklerin yaklaşık yüzde 10’u başkalaşım geçirir. Başkalaşım sürecinde böcek bir dizi fiziksel değişim geçirir. Böceklerin büyük bölümü yumurta, larva, pupa ve ergin olmak üzere dört temel aşamadan geçer.
Böceklerde Başkalaşım
Anne böcek yumurtadan çıkacak larvaları düşünerek onlar için yiyeceğin hazır olduğu bir yere yumurtalarını bırakır. Yumurta içinde gelişimini tamamlayan böcek, larva aşamasına geçer. Larvalar çok yer. Belli bir büyüklüğe ulaşınca çevrelerine koruyucu bir kılıf, bir koza örerler. Kozanın içinde böceğin bedeni tümüyle değişir. Örneğin kelebeklerde larva, sürünerek ilerleyen bir tırtıldan bacakları ve kanatları olan güzel bir böceğe dönüşür. Kelebeğin, yumurta halinden dönüşümüne kadar (türüne göre) 3 ila 4 hafta geçer. Bu süre başkalaşım geçiren her böcek türünde farklıdır.
Kelebeklerden başka sinekler ve yaban arıları da bu dört aşamadan geçerek başkalaşım geçirirler. Çekirgeler ve termitler gibi bazı böceklerin geçirdiği başkalaşım dört yerine üç aşamalı olur.
Başkalaşım geçiren bir başka böcek de ağustos böceğidir.
Kurbağalarda Başkalaşım
Başkalaşım geçiren hayvanlar yalnızca böcekler değildir. Amfibilerin büyük bölümü de başkalaşım geçirir. Buna en güzel örnek kurbağalardır.
Yumurtadan çıkan kurbağa yavrularına iribaş denir. Bunların elips şeklinde bir bedeni ve kuyruğu olur. İribaşların zamanla arka bacakları çıkar. Bir süre sonra da ön bacakları çıkar. Ardından bedenleri büyürken kuyrukları kaybolur ve akciğerleri gelişir. Yumurta halinden yaklaşık 11 hafta sonra ergin bir kurbağa görünümüne kavuşurlar.