ÇOCUKLARIN BİLGİ BANKASI KUMBARA DERGİSİ TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ÇOCUKLARA ARMAĞANIDIR

KUMBARA DERGİSİ TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ÇOCUKLARA ARMAĞANIDIR

Ara
Close this search box.
bach giris notalar Johann Sebastian Bach
bach giris klavsen2 Johann Sebastian Bach
bach giris bach2 Johann Sebastian Bach

Klasik Müziğin Beste Makinesi

Johann Sebastian Bach

Sebastian Bach; yalnızca klasik müziğin değil, tüm müzik tarihinin en üretken ve en ünlü bestecilerinden biridir. 65 yıllık yaşamına 1.200’e yakın beste sığdırmış bir dâhiden söz ediyoruz… Ona ait olabileceği düşünülenleri saymıyoruz bile. Şimdi gelin, Bach’ın hayatına ve bir makine gibi besteler üretmesini sağlayan dehasına yakından bakalım.
Johann Sebastian Bach’ın Leipzig’deki heykeli.
Johann Sebastian Bach’ın Leipzig’deki heykeli.

Artık yapay zekâ ile müzik çok kolay üretilebiliyor. İstediğiniz bestecinin eserlerine benzeyenleri, dilediğiniz şarkıcının sesiyle hemen oluşturabiliyorsunuz. Oysa eskiden böyle miydi? Özellikle 18. yüzyılda! İşte, Bach böyle bir dönemde yaşamıştı ve Bach Eserleri Kataloğu’na göre -evet, o kadar çok bestesi vardı ki 1950’de Bach-Werke-Verzeichnis, kısaca BWV diye anılan böyle bir katalog tutulmaya başlanmış- toplam 1.176 bestesi vardır; tabii şimdilik! Çünkü Bach’ın kayıp, şüpheli ya da ona atfedilen bestelerin şu anki sayısı 213 ve zaman zaman bu listeden BWV’ye aktarılanlar olabiliyor.

31 Mart 1685’te Almanya’nın Eisenach kasabasında dünyaya gelen Johann Sebastian, yedi kuşak müzisyen olan bir ailenin sekizinci ve en küçük çocuğuydu. Lafın gelişi değil, babasının sülalesi gerçekten de yedi kuşaktır müzikle iç içeydi. Dolayısıyla Johann Sebastian ilk müzik eğitimini babası Johann Ambrosius Bach’tan aldı, keman çalmayı ondan öğrendi. Sonra amcası onu orgla tanıştırdı. Kuzenlerinden biri de ünlü bir besteciydi. Aile bireylerinin hepsi çeşitli çalgılar çalabiliyordu. Böyle bir ailede büyüyüp de müzisyen olmamak herhalde daha zor olurdu!

Bach’ın yine bir müzisyen olan babası Johann Ambrosius Bach, çocukken ona keman çalmayı öğretti.
Bach’ın yine bir müzisyen olan babası Johann Ambrosius Bach, çocukken ona keman çalmayı öğretti.
Görsel kaynağı: Wikipedia

Ancak Johan Sebastian daha on yaşındayken önce annesini, hemen ardından da babasını kaybetti. Onun bakımını en büyük abisi üstlendi. Abisinin yanına, Ohrdruf’a giden küçük Johann Sebastian ondan org ve klavsen dersleri almaya başladı. Abisi Christoph onu dönemin ünlü müzisyenlerinin besteleriyle de tanıştırdı. Bir yandan da gittiği okulda Latince, Yunanca ve din bilgisi dersleri görüyordu. Beste yapmayı ve şarkı söylemeyi de çok seviyordu.

15 yaşına geldiğinde güzel sesi sayesinde Lüneburg’daki prestijli bir müzik okulundan burs kazandı ve okulun erkekler korosunda şarkı söylemeye başladı. Buradaki iki yıllık eğitimi sırasında kilise orgu ve klavsen çalma şansını yakaladı. Avrupa kültürüyle tanıştı ve Almanya’nın aristokrat ailelerinin çocuklarıyla bir arada oldu. Ardından 1703’te Weimar’daki bir dükün saray müzisyeni olarak çalışmaya başladı.

Bu sırada sık sık yeni besteler yapıyor, dük için ayda bir tane de özel bir kantat (kiliselerde çalınan bir müzik türü) besteliyordu. Bir klavyeci olarak da ünü yayılıyordu. Çevreden çeşitli davetler almaya başladı. Arnstadt’taki Yeni Kilise’nin orgunun açılışını yapmaya çağrıldıktan sonra bu kilisenin orgcusu oldu. (Günümüzde bu kilise Bach Kilisesi olarak bilinir). Daha sonra 1706-1708 yılları arasında Mühlhausen’deki bir kilisenin orgcusu olarak çalmaya devam etti.

Bach’ın Arnstadt’ta çaldığı kilisenin orgu.
Bach’ın Arnstadt’ta çaldığı kilisenin orgu.
Görsel kaynağı: Wikipedia

Toccata ve Fugue'den küçük bir bölüm

Ses kaynağı: YouTube Audio Library
Johann Sebastian Bach, 1750’de, 65 yaşındayken geride yüzlerce beste bırakarak hayata veda etti. Yaşadığı dönemde “eski moda” bir besteci olarak görülmüş, besteciden çok orgcu olarak tanınmış ve ölümünden sonra neredeyse unutulmuştu. 1800’lü yıllardan itibaren yeniden keşfedilmeye başlandı. Bugün Bach o kadar önemli bir besteci olarak kabul ediliyor ki ölüm yılı müzik tarihinde bir dönüm noktası sayılıyor ve Barok dönemin onunla son bulduğu kabul ediliyor.

1 No'lu Çello Süiti'nden küçük bir bölüm

Ses kaynağı: YouTube Audio Library

4 No'lu Brandenburg Konçertosu'ndan küçük bir bölüm

Ses kaynağı: YouTube Audio Library (Kevin MacLeod)

bach concerto Johann Sebastian Bach

Bach’ın yaptığı en ünlü bestelerden olan Brandenburg Konçertosu, 1977’de Voyager uzay sondasıyla uzaya gönderilen Dünya’dan Sesler adlı plakta yer almıştı. Bu plakla “Biz dünyalılar böyle müzikler dinliyoruz” dendiğini ve belki de uzayda bir yerlerde şu an Bach çalındığını düşünebilirsiniz! Şaka bir yana Bach, Brandenburg Konçertosu dışında en çok Well-Tempered Clavier ve org eseri D Minör Toccata ve Fugue ile bilinir. Eminiz siz de dinlediğinizde hemen anımsayacak, bu beste makinesine bir kez daha hayran kalacaksınız.