Uyuma, Büyüme ve Öğrenme
Çocuklarda en hızlı büyüme elbette bebeklik döneminde, yani üç yaşına kadar olur. Biraz abartılı olacak ama neredeyse çıplak gözle büyüyüşü gözlemlenebilir. Kardeşiniz varsa, anımsamaya çalışın: Neredeyse bir hafta içinde kıyafetlerine sığmaz hale gelir bebekler.
Bu yaşlarda beden ve beyin gelişimi o kadar önemlidir ki; bebeklerin güne mutlu ve her şeyi öğrenmeye hazır başlaması için iyi bir uyku şarttır. Bu aslında yalnızca onlar için değil hepimiz için gereklidir.
Deriiiin Uyku
“Uyku” Önemli Bir Konu
“Neden?” derseniz, sanılanın tersine “uyuyalım da beynimiz dinlensin” doğru bir ifade değil de ondan.
Yalnızca uyuduğumuz zaman beynimizin yapabildiği işler var. Anlayacağınız beyin, biz uyanıkken de, uyurken de sürekli çalışıyor. En çok rüya gördüğümüz derin uyku evresinde uyanıkken edindiğimiz tüm bilgiler işlenir, gruplara ayrılır ve belleğimize kaydedilir. Elbette ıvır zıvır bir sürü şey de buna dahil… Arkadaşınızın e-posta adresi, cuma gecesi televizyonda izlemeyi istediğiniz film, eve gelirken gördüğünüz garip şapkalı kadın gibi…
Beynin bu faaliyetinin sizin için en şahane bölümü de şudur: Beyniniz siz uyurken de bazı problemleri çözmek için çalışmaya devam eder.
Uyurken Problem Çözmek
Amerika’da tam da bu konuyla ilgili ilginç bir araştırma yapılmış. Araştırmaya katılanlar iki gruba ayrılmış. Hepsinden birtakım karmaşık bilmeceleri çözmeleri istenmiş. Sonra gruplardan ilkinde yer alanlar bu çalışmanın ardından 90 dakika uyumuş. Öteki grup yalnızca dinlenmiş. Dinlenme ve uykunun ardından gruplar aynı bilmeceyi çözmeye devam etmişler. Peki, ne mi olmuş?
- Uyumayanların başarısında hiç değişiklik olmamış.
- Uyuyan ama rüya görmeyenlerin başarısı değişmemiş ya da çok az artmış.
- Bilmecelerle ilgili rüya görenlerin problem çözme süresi yarıya inmiş ve başarı puanları artmış!
Yani beynimizin problemleri çözmek, bilgileri akılcı biçimde gruplayıp depolamak için uykuya gerçekten ihtiyacı var.
Uykuda Nasıl Büyürüz?
Çocuklar uyurken büyür. Çocuk ne kadar küçükse, büyüme o kadar hızlı, uyku gereksinimi de o kadar çok olur. Düzenli ve yeterli uyuyan çocuklar hızlı ve yeterince gelişir. Bunlarda öğrenme becerisinin ve hafızanın daha güçlü olduğu ortaya çıkmıştır.
Uykuda büyümeyi sağlayan şeylerden biri de büyüme hormonudur. Bu bedenimizde salgılanan birçok proteinden biridir. Uyku sırasında salgılanır. Hücrelerimizin yenilenmesini ve büyümesini sağlar. Çocuklardaki etkilerinden biri de boy uzamasına yardımcı olmasıdır.
Büyüme hormonunu geceleri artıran ve ona eşlik eden şey de “karanlıklar hormonu” olarak da bilinen melatonin. Bu ikisi yakın arkadaş. En büyük destekçileri de uyku! Ama uyunan yer zifiri karanlık olmalı ki bu iki arkadaş iyi çalışsın. En ufak ışığın bile büyümeyi, bedeni onarımını ve de dinlenmeyi azalttığını söylüyor doktorlar. Karanlıklar hormonu herkese gerekli.
Adı
İnsan büyüme hormonu.
Görevi
Büyüme yeteneği olan tüm dokuların büyümesini sağlamak ve bedenin gereksinim duyduğu protein üretimini arttırmak.
Protein üretiminin yararı
Dokuları yenilemek, enerji için yağ kullanımını arttırmak, kıkırdak ve kemik büyümesini sağlamak.
Çalışma saatleri
23:00 – 05:00
Kimse “Ben Bebek miyim?” Demesin!
Ne siz ne de büyükleriniz bebek değil. Uyku herkese, her zaman gerekli. Sizin hâlâ büyümeye devam ettiğiniz için ihtiyacınız var. Büyüklerin de sağlıklarını koruyabilmeleri için…
Uykusuzluğun mutsuzluk, yorgunluk, dalgınlık, unutkanlık, odaklanma sıkıntısı, stres, kilo artışı gibi olumsuz sonuçları herkeste görülebiliyor. Çünkü gerçekten de bu hormon biz uyurken harıl harıl çalışıp onarım yapan bir hormon.
Yani siz de büyüklerinize rahatlıkla “geç kalmayın, yatın” uyarısında bulunabilirsiniz. Ne de olsa böyle fırsatlar her zaman ele geçmiyor.
Uykunun geldiği anda bu gereksinime yanıt vermeyip o dalgayı atlamak da, uyanıklık dalgası geldiğinde uyumaya devam etmek de oldukça sakıncalı. Aslında uykuyu kaçırmak ve uyandıktan sonra yeniden uyumak marifet değil diyor doktorlar. Uykusuzluk ne yazık ki beyin hücrelerine zarar veriyor.
Yatmadan Önce Asla!
Cep telefonu, tablet bilgisayar, televizyondan yayılan ışığa maruz kalmayın. En az iki saat önce yemek yemeyi bitirmiş olun. Buna abur cubur da dahil! Çünkü bunlar karanlıklar hormonunu yavaşlatıyor.
