Karşınızda Venüs Tutulması!

Muzaffer Özgüleş

Kasım ayının en önemli gök olayı Aslan (Leonid) göktaşı yağmuru olarak bilinir ama bu ay daha önemli bir gündemimiz var: Venüs örtülmesi. Her ne kadar Türkiye’de gün ortasında; yani Güneş gökyüzündeyken gerçekleşecek olsa da Venüs’ün Ay’ın ardına gizlenip bir süre sonra öteki yanından çıkmasını gözlemleyebilirsiniz. Gelin Venüs örtülmesinin ayrıntılarına ve kasım ayının diğer gök olaylarına birlikte bakalım.

Gün Ortasında Venüs Örtülmesi

Güneş tutulması büyük ve çok etkileyici bir olaydır. Eğer yaşadığınız yere gün ortasında Ay’ın gölgesi düşerse merak etmeyin, bundan mutlaka önceden haberiniz olur. Ay tutulmaları da bir o kadar renkli olaylardır. Üstelik tam tutulmaysa her yer kıpkızıl olur. Bir de ender gerçekleşen gezegen ya da yıldız örtülmeleri vardır. Tıpkı Güneş tutulmasındaki gibi, Ay bir gezegeni ya da parlak bir yıldızı örter. Ender gerçekleşen bu gök olaylarını izlemek de son derece keyiflidir.

Venüs örtülmesi uzayda bu animasyondaki gibi görünecek.

9 Kasım saat 13:30 sularında doğal uydumuz, en parlak gezegen Venüs’e (o sırada -4,3 kadir parlaklığında olacak) giderek yaklaşacak ve sonra onun tam da önünden geçecek. Bu geçiş sırasında Venüs, küçülen hilâl evresindeki incecik Ay’ın dolu yanından kaybolacak ve yaklaşık bir saat sonra öteki yanından yeniden belirecek. Aşağıda sizler için hazırladığımız şekillerde göreceğiniz görüntüyü elde edebilmek için bir dürbün ya da teleskopa ihtiyacınız olacağını söyleyelim; çünkü -mâlum- Güneş olanca parlaklığıyla gökyüzünde olacak.

9 Kasım’daki Venüs örtülmesinin önemli anları. İstanbul’da saat 13:30’da başlayacak örtülme 14:43’te sona erecek.

Ay’ı çıplak gözle görebilmek doğru yöne -batı güneybatı ufkunun 25 derece kadar üzerine- bakarak mümkün olsa da Venüs’ü görmek için bir optik araç gerekecek. Bu örtülmeyi gözlemlediğiniz sırada da dürbün ya da teleskopunuzu asla Güneş’in olduğu yöne çevirmeyin. Zaten Ay ve Güneş farklı yönlerde bulunacaklar. Örtülmenin sonunda Ay ve Venüs batı ufkuna epey yaklaşmış olacak ve bir süre sonra da batacak.

Güneş’e çıplak gözle, özellikle dürbün ya da teleskop gibi optik aletlerle asla bakmayın!

Kasım ayında başka neler olacak?

Kasım ayının ikinci önemli gök olayının Aslan göktaşı yağmuru olacağını söyleyebiliriz. Bu konuda ayrıntılı bilgiyi bundan tam bir yıl önceki içeriğimizde vermiş, bu göktaşı yağmurunun kaynağından ve nasıl gözlemlenebileceğinden söz etmiştik. İdeal gözlem koşullarında -yani ışık kirliliği, bulutlar ve Ay yokken- saatte ortalama 15 kadar göktaşının sayılacağı Aslan göktaşı yağmurunun “şiddeti” sabaha karşı artacak. Dolayısıyla ilk dördün evresine yaklaşan Ay’ın görece erken bir saatte batacak olması bir avantaj. Kalın giysiler giyip, bir matın üzerine uzanıp, üzerinize bir battaniye çekmeniz ve gözünüzü dört açmanız yeterli.

Sayfadaki yıldız haritalarını üzerlerine tıklayarak daha büyük görebilirsiniz.

Gökyüzünde Leonidlerin, yani Aslan göktaşlarının “geliyormuş gibi” göründüğü yer yukarıdaki haritada yeşille işaretli.

Bu ay da bir kuyrukluyıldız bizi ziyaret ediyor. Önceki ayın sürprizi Nishimura Kuyrukluyıldızı gibi bu ayki konuğumuz C/2023 H2 Lemmon Kuyrukluyıldızı’nı da görmek kolay olmayacak. Çünkü 10 Kasım gecesi gezegenimize en yakın konumdan geçecek kuyrukluyıldızın parlaklığının ancak +5 kadir olacağı tahmin ediliyor. Bu da çıplak gözle görme sınırının yalnızca birazcık üstünde…

Kasım ayının bir başka önemli gök olayı da Jüpiter’in karşı konuma ulaşması. 2 Kasım’da gezegenimize en yakın konumda olacak dev gezegen, 3 Kasım’da da günberide yani, Dünya’ya göre Güneş’in tam zıttı yönde olacak. Bu da parlaklığının en üst düzeye ulaşacağı anlamına geliyor: -2,9 kadir! Teleskop ve dürbünlerinizi hazırlayın, Jüpiter’i uydularıyla birlikte gözlemlemek için en iyi ay bu ay! Üstelik Jüpiter, gün batar batmaz doğuyor ve gökyüzünde geniş bir yay çizip gün doğarken batıyor!

Kasım ayı gökyüzü takvimi

Bakalım kasım ayında gökyüzünde bizleri başka neler bekliyor? Merak ediyorsanız, aşağıdaki gökyüzü takviminin günlerine tıklamanız yeterli!

Not: Bu sayfadaki gezegen ve yıldız haritaları, Stellarium yazılımıyla oluşturulmuştur. Siz de stellarium-web.org adresinden ya da mobil uygulamadan anlık haritalara ulaşabilir, yazıda söz edilen derin uzay nesnelerini bulmak için kullanabilirsiniz.

Karşınızda Venüs Tutulması!

Muzaffer Özgüleş

Gün Ortasında Venüs Örtülmesi

Kasım ayında başka neler olacak?

Kasım ayı gökyüzü takvimi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

Muzaffer Özgüleş

Bu içerikler de ilginizi çekebilir

Beşi Bir Yerde!

Halkalı Gezegen Karşı Konumda!

Parçalı Güneş Tutulmasına Hazırlanın!

BÜLTEN ABONELİĞİ

MİNİ KUMBARA DERGİSİ