Yaz günleri uzun mu uzundur. Dışarıda saatlerce zaman geçirsek bile bir türlü akşam olmaz. Kışınsa bunun tam tersi olur: Sabahları Güneş bir türlü doğmak bilmez; akşam da hemen gelir. Bunun nedeni yerküremizin dönme ekseninin 23,5° eğik olmasıdır. Bundan dolayı Güneş’in çevresinde bir yılda tamamladığı yörüngesi boyunca değişik dönemlerde farklı miktarlarda (ve açılarla) güneş ışığı almasıdır. Sonuçta yılın bir bölümünde Kuzey Yarımküre daha kısa süre gün ışığı alırken Güney Yarımküre’dekiler güneşe doyar. Sonra kuzeyde geceler kısayken de aynı oranda güneyin geceleri uzun sürer.
Gündüz-gece sürelerinin farklı olması ve uzayıp kısalması hem gezegenimizin eksen eğikliğiyle hem de Güneş’in çevresindeki bir yıllık yolculuğuyla ilgilidir.
Kış Gündönümü (21 Aralık)
Dünya’ya 21 Aralık’ta dışarıdan, yani uzaydan bakıyor olsaydık böyle bir manzara görecektik. Güneş ışınları Kuzey Yarımküre’nin daha az bir bölümünü aydınlatır ve Kuzey Yarımküre’ye daha küçük bir açıyla gelir. Bunun sonucu olarak Kuzey Yarımküre’de gece daha uzun sürer ve Kuzey Yarımküre daha az ısınır.
Kış Gündönümü (21 Aralık)
Dünya’ya 21 Aralık’ta dışarıdan, yani uzaydan bakıyor olsaydık böyle bir manzara görecektik. Güneş ışınları Kuzey Yarımküre’nin daha az bir bölümünü aydınlatır ve Kuzey Yarımküre’ye daha küçük bir açıyla gelir. Bunun sonucu olarak Kuzey Yarımküre’de gece daha uzun sürer ve Kuzey Yarımküre daha az ısınır.
Kış Gündönümü Kutlamaları
İngiltere’nin güneyindeki ünlü Stonehenge, yaklaşık 5.000 yıllık bir geçmişi olan bir anıttır. İngiltere’deki bu yapıyı oluşturan devasa taşların kış gündönümünde güneşin doğduğu yönü işaret etmesi, bu yapının bir tapınak olarak kullanılmış olabileceğini ve insanların özellikle 21 Aralık’ta burada toplandığını düşündürüyor. Günümüzde bile bu geleneği sürdürenler var. Burada gördüğünüz geleneksel kırmızı giysiler içindeki grup, kış gündönümünü kutluyor.
Bu fotoğraf da Kanada’nın Toronto kentindeki Kensington Market’ta düzenlenen kış gündönümü kutlamalarından. Kanada’nın iyice kuzeyde yer alması oradaki gecelerin daha da uzun olmasına ve 21 Aralık tarihinin daha özel bir anlam kazanmasına neden oluyor. Simgesel olarak gün ışığını yeniden geri çağırmak için bir meydanda toplanan binlerce kişi, rengârenk kostümler, maskeler ve el yapımı fenerlerle bir geleneği yaşatıyor.