Türkiye’deki UNESCO Dünya Mirası Alanları

5

Hasan Ürey

Göbeklitepe - Şanlıurfa

Göbeklitepe’ye henüz gitme fırsatım olmadı ama “Rafadan Tayfa Göbeklitepe” filmini sinemada izledim ve çok beğendim. Oradan öğrendiklerim ve okuduklarımla Göbeklitepe’yi sizlere anlatmak isterim.

Şanlıurfa kent merkezinin 18 kilometre uzağında olan Göbeklitepe Arkeolojik Alanı, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 2018 yılında dahil edilmiş. Göbeklitepe; avcı ve toplayıcı insanların zamanında, şehir hayatına henüz geçmeden inşa edilen bir yapıymış. Yaklaşık 12 bin yıl önce tasarlanan Göbeklitepe; Mısır Piramitleri ve İngiltere’deki Stonehedge’den yaklaşık 7.500 yıl önce inşa edilmiş. Göbeklitepe doğal bir tepe değilmiş, dümdüz kireçtaşı platosunda yükselen insan eliyle yapılmış devasa bir tepeymiş. Göbeklitepe’yi kimlerin yaptığı, 60 tonu bulan sütunların buraya nasıl taşındığı, neden toprak altına gömüldükleri ve ne amaçla yapıldığı gibi konular hala araştırılıyormuş.

Göbeklitepe 1

Göbeklitepe 2

Göbeklitepe 3

Göbeklitepe 4

Göbeklitepe 5

Göbeklitepe 1

Göbeklitepe 2

Göbeklitepe 3

Göbeklitepe 4

Göbeklitepe 5

Ani Harabeleri - Kars

Ani Harabeleri, Kars şehir merkezine 48 kilometre uzaklıkta Türkiye-Ermenistan sınırında bulunuyormuş. Ani Harabeleri; Türkiye, Ermenistan ve Gürcistan kültürlerinin ilk buluşma noktası ve kültürel çeşitliliğin sembolü özellikleri ile 2016 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil olmuş. Erken Demir Çağı’ndan 16. yüzyıla kadar yerleşimin sürekli olduğu Ani; Orta Çağ’ın şehircilik, mimarlık ve sanat çeşitliliğinin bir arada görüldüğü çok kültürlü bir İpek Yolu şehri olarak biliniyormuş. Ani’de dini inanç ve kültür açısından birbirinden farklı topluluklar yaşadığı için bu değerleri yansıtan yapılar da görebilirmişiz.

Ani Harabeleri 1

Ani Harabeleri 2

Ani Harabeleri 3

Ani Harabeleri 4

Ani Harabeleri 5

Ani Harabeleri 6

Ani Harabeleri 1

Ani Harabeleri 2

Ani Harabeleri 3

Ani Harabeleri 4

Ani Harabeleri 5

Ani Harabeleri 6

Arslantepe Höyüğü - Malatya

Anadolu’nun en eski şehir devletinin kurulduğu 7 bin yıllık geçmişe sahip Malatya’daki Arslantepe höyüğü, 2021 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil olmuş. Arslantepe Höyüğü’nün Kültür Dolgusu 30 metre yüksekliğindeymiş. M.Ö.5500 yıllarından M.S.11.yy’a kadar yerleşim gören höyük, M.S.5-6yy’lar arasında Roma köyü olarak kullanılmış ve daha sonra Bizans Nekropolü (mezarlık) olarak yerleşimine devam etmiş. Höyükte yapılan kazılar sonucunda, M.Ö.3300-3000 yıllarına ait bir kerpiç saray, M.Ö.3600-3500’lere ait tapınak, iki bini aşkın mühür baskısı, kaliteli metal eserler bulunmuş.

Arslantepe Höyüğü 1

Arslantepe Höyüğü 2

Arslantepe Höyüğü 3

Arslantepe Höyüğü 4

Arslantepe Höyüğü 5

Arslantepe Höyüğü 1

Arslantepe Höyüğü 2

Arslantepe Höyüğü 3

Arslantepe Höyüğü 4

Arslantepe Höyüğü 5

Ksantos (Xantos) - Letoon - Muğla, Antalya

Antalya sınırında yer alan ve aralarında yaklaşık 4 kilometrelik mesafe bulunan Xanthos-Letoon Antik Kentleri de UNESCO Dünya Mirasları Listesi’nde yer alıyormuş. Bu iki kent, aralarında tarihsel bir bağ olduğu için listeye beraber dahil olmuş. Tarihi MÖ 3000’lere kadar uzanan Xanthos, Antik Çağ’da Likya’nın en büyük idari merkezi ve başkentiymiş. Xanthos ile birlikte 1988 yılında UNESCO Dünya Kültür Miras Listesi’ne dahil olan Letoon ise bu dönemin en önemli dini merkezlerinden biriymiş. Likya diline ait en uzun ve en önemli yazıt bu bölgede keşfedilmiş. Xanthos’daki kaya mezarları ve lahitler antik mezar mimarisinin eşsiz örneklerindenmiş. Letoon’da Leto, Apollo ve Artemis tapınaklarının yanı sıra bir adet manastır, bir adet çeşme ve Roma Tiyatrosu kalıntıları bulunuyormuş.