Dünyada Daha Çok Kuş Olsaydı
Acaba Ne Olurdu?
Kuşları sever misiniz? Sabahları serçelerin cıvıldamasını, vapurda martıların simit peşinde uçuşunu, güvercinlerin meydanlarda yem peşinde koşmasını ya da leyleklerin bacaların üstüne yuva yapmasını takip etmeyi sevenlerden misiniz? Yanıtınız, “Evet” ise, “Dünyada daha çok kuş olsaydı keşke” diye hayal kuruyor olabilirsiniz. Peki, acaba ne olurdu, diye hiç düşündünüz mü?
“Her yer cıvıl cıvıl, her şey daha güzel olurdu!” diyorsanız, yanılıyorsunuz. Çünkü ekosistem denen bir şey var! İçindeki canlılar ve onları kuşatan ortamın kurduğu bu denge, içindeki herhangi bir türün sayısındaki aşırı artış ve azalmadan önemli ölçüde etkilenir. Kimi türler için olumlu sayılabilecek sonuçlar ortaya çıkarken kimi türlerin sonu bile gelebilir. Dünyadaki tüm ekosistemlerde kuşların sayısı birdenbire artsaydı, ne olurdu; gelin bir düşünelim…
Önce olumlu yanından bakalım: Meyveyle beslenen kuşların sayısındaki artış, tohumların daha hızlı ve çok yayılmasını, bu da bitki çeşitliliğinin artmasını sağlardı. Kuşların artışı, tohumlu bitkilerin artması ve ormanların genişlemesi anlamına gelirdi. Ayrıca kuşların çoğu böcekle de beslendiği için hem böceklerden zarar gören bitkiler hem de tarımla uğraşanlar rahat bir soluk alırdı. Kuşların kendileri de başka avcı türler için besin kaynağı olduğu için de menüsünde kuş olan hayvanlar bayram ederdi -tabii bir de kuş gözlemciler!
Bir de madalyonun öteki yüzüne bakalım mı? Örneğin, böceklerin sayısının, onları yiyen çok fazla kuş yüzünden azalması, bitkiler için olumsuz sonuçlar da doğururdu. Böceklerin bitkilerin tozlaşmasındaki katkısı düşünüldüğünde, bazı bitkilerin üreme şansı kalmayabilirdi. Benzer şekilde tarımla uğraşanlar belki “böcekten kurtulduk” diye sevinirdi ama ekinleri yiyen çok fazla kuşun ortaya çıkması başlarını da fena halde ağrıtırdı.
Tabii yalnızca kırsal alanları ve ormanları düşünmemek lazım. Kentler de kuş istilasından ciddi ölçüde etkilenirdi. Kulağımıza hoş gelen kuş cıvıltıları ya da martı sesleri, aşırı kalabalık bir koro oluşturduğunda bize “Yeter, susun artık!” dedirtebilirdi. Üstelik kuşların dışkılarını hemen her yerde ve bol miktarda görmeye başlayınca midemiz de fena halde bulanırdı. İş yalnızca bunlarla da kalmaz, bazı hastalıkların taşıyıcısı olan kuşların artışı, toplum sağlığını da ciddi olarak olumsuz etkilerdi.
Kuş popülasyonunun aşırı artışı, kendi aralarında da “iç savaşlara” neden olabilirdi. Çünkü biz pek fark etmesek de değişik kuş türleri arasında yiyecek ve yaşam alanı için kıyasıya bir rekabet vardır. Bu yüzden bazı güçsüz kuş türleri, daha saldırgan ve dayanıklı kuş türlerinin baskısı altında yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilirdi. Hatta daha fazla kuş, kimi ekosistemlerde başka hayvan türlerinin yaşam alanlarını sınırlayıp besin kaynaklarını azaltabilirdi.
Bu senaryo gözünüzü korkuttuysa, işe bir de başka yönden bakalım: Acaba dünyadaki tüm kuşlar birdenbire ortadan kalksaydı, ne olurdu? İşte bu da başka bir ekosistem felaketine yol açardı. Tohumla beslenen kuşların yok olmasıyla yüzlerce ağaç türünün soyu, çevreye dağılamayan tohumlar yüzünden tükenme noktasına gelebilirdi. Hatta çiçek özüyle beslenen kuşların yokluğu bazı çiçekli bitkilerin de sonunu getirebilirdi. Yırtıcı kuşların yok olmasıysa onların avlarının -örneğin farelerin ya da tavşanların- sayısında ciddi bir artışa neden olurdu. Bu da zincirleme olarak başka türlerin sayısını etkilerdi.
Kısacası, hangi açıdan bakarsak bakalım, dünyadaki kuşların sayısındaki aşırı bir artış ya da azalma, ekosistemdeki bütün dengeleri alt üst etmeye, hatta dünya çapında felaketler oluşturmaya yeter. Tıpkı başka türlerin, örneğin daha önce merak edip sorduğunuz çiçeklerin, sineklerin, kedilerin ya da arıların yok olmasının yol açacağı ciddi sonuçlar gibi… Biz en iyisi doğal dengeleri hiç bozmayalım, kuşlarla ve başka canlılarla bir arada mutlu mesut yaşayalım!
Sizin de aklınıza takılan ilginç sorular varsa bize yazın, burada yanıtlayalım. Unutmayın, bazen çok basit görünen sorular büyük buluşlar ortaya çıkarabilir!
